Günümüz dünyasında 200’ün üzerinde ülke var bildiğimiz. Bu ülkeler kurulmadan önce, tarih boyunca dünya üzerinde birçok devlet kuruldu, koca koca imparatorluklar var oldu içinde farklı etnik köken ve milletlerden insanlar barındıran.
Bazıları kısa sürede yükselip döneminin en güçlü imparatorluklar olsa da hüküm süreleri çok kısa sürdü; bazıları ise güçlü olduğu kadar uzun ömürlüydüler, yüzlerce ve hatta binlerce yıl boyunca hüküm sürdüler dört bir yanda.
Geçmişten günümüze, dünyada hüküm süren imparatorlukların kimi zamanla parçalanıp tamamen yok oldu, kimi ardında birbirinden güzel eserler, yapılar bıraktılar hala dünyanın pek çok yerinden turistleri kendine çeken.
Hadi, dünyanın en uzun süre hüküm süren imparatorluklarına ve arkalarında bıraktıkları birbirinden güzel, önemli eserlere birlikte bakalım.
Dünyanın En Uzun Süre Hüküm Süren 5 İmparatorluğu
1) Çin İmparatorluğu (M.Ö. 211 – M.S. 1912) – 2123 Yıl
İlk Çağ’da Qin Hanedanı ile başlayıp Qing Hanedanı’nın devrilmesine kadar 2123 yıl boyunca hüküm sürmüş Çin İmparatorluğu, aynı zamanda 10’dan fazla hanedanlığın yönetimiyle dünyanın en uzun süre hüküm süren imparatorluklarının en başında yer alıyor.
Çin İmparatorluğu’nun 2123 yıllık imparatorluk sürecinde ortaya çıkan yüzlerce sayıda mimari ve sanat eseri günümüzde de ilgiyle takip edilmekte ve Çin bölgesine yapılan seyahatleri şekillendirmekte.
İmparatorluğun en büyük eseri ise tahmin edersiniz ki günümüzde de dünyanın en uzun savunma hattı olan Çin Seddi. Moğol ve Türk saldırılarından korunmak için tasarlanan Çin Seddi’nin Ming hanedanlığından kalma kısımları haftanın her günü 07.30-17.30 saatleri arasında ziyarete açık.
Çin İmparatorluğu döneminden kalan en önemli eserlerden biri Pekin’in merkezinde 720 bin metrekarelik alanı kapsayan, günümüze kalan en geniş ahşap yapı Yasak Şehir. Burayı bir bölge olarak düşünebilirsiniz fakat Yasak Şehir aslında altı bin yıllık bir saray. Adı ise Ming Hanedanlığı döneminde içine girmenin imkansız olmasından geliyor. Ejderha figürleri ile dikkat çeken saray 1925 yılından beri müze olarak hizmet veriyor.
20. yüzyılın en büyük arkeolojik keşiflerinden olan Toprak Askerler, dünyanın en uzun süre hüküm süren imparatorluklarının başında yer alan Çin İmparatorluğu ile ilgili de en büyük keşiflerden.
Çin’in ilk imparatoru Qin Shi Huang’ın mezarında bulunan 8 bin adet toprak heykellerin imparatorun mezarını koruduğuna inanılıyor.
Çinli bir çiftçi tarafından keşfedilen Toprak Askerler’in büyük büyük bir kısmı gün yüzüne çıksa da hala toprak altında kalan çok sayıda heykelin olduğu bilinmekte.
Her biri birbirinden farklı yüz ifadelerine sahip toprak heykelleri incelemek isterseniz haftanın her günü 08.30-17.00 arasında Toprak Askerler ziyaret edilebilir.
Çin İmparatorluğu’ndan kalma Xi’an Surları, 7. yüzyıldan kalma 13 katlı kiremit renkli Potala Sarayı, birbirinden farklı Çin sembolleri ile bezenmiş ve Çin imparatorları için ibadethane olarak inşa edilmiş Cennet Tapınağı ve Ming Mezarları da dünyanın en uzun süre hüküm süren imparatorluğundan kalma önemli eserlerden.
2) Doğu Roma İmparatorluğu / Bizans İmparatorluğu (330-1453) – 1058 Yıl
1058 yıl hüküm süren Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasıyla kurulan Doğu Roma İmparatorluğu veya bir diğer ismiyle Bizans, dünyanın en uzun süre hüküm süren imparatorlukları arasında.
Adını kurucusu Constantinus’tan alan Konstantinopolis, döneminde Avrupa’nın en güçlü ekonomik ve kültürel güçlerinden Bizans İmparatorluğu’nun da başkenti.
Tam tamına 1123 yıl boyunca varlığına devam eden imparatorluktan kalan onlarca sayıda yapı ve eser, günümüzde de yerli ve yabancı pek çok turisti İstanbul’a çekmekte.
Bizans İmparatorluğu’ndan günümüze ulaşan eserler arasında en önemlilerinden biri, günümüzde çökme tehlikesi ile karşı karşıya kalan Yerebatan Sarnıcı. Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından yaptırılan sarnıç, içinden yükselen ve ormanı andıran mermer sütunlar sebebiyle Yerebatan Sarnıcı olarak adlandırılmış.
Sarnıçta yer alan Medusa başı heykelleri de turistlerin ilgisini çeken önemli unsurlardan. Bizans rivayetlerine göre, Medusa kendini Perseus’un kılıcında görüyor ve yaş kesiyor. Yerebatan Sarnıcı’nda yer alan üç ayrı pozisyondaki (normal, ters ve yan) Medusa heykeli de bu yansımayı simgeliyor.
Bizans İmparatorluğu’ndan günümüze erişmiş ve dünyaca bilinen bir diğer simge yapı Kız Kulesi. Yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken ve şehirdekilerin bakmaya doyamadığı eşsiz yapı birçok efsaneye de konu. Özellikle Bizans kralının kızının yılan tarafından sokularak hayatını kaybetme hikayesi, 7’den 70’e herkeste Kız Kulesi’ni ziyaret etme isteği doğuruyor.
Tarihi Yarımada’da gördüğümüz dikilitaşların hemen hepsi Bizans İmparatorluğu döneminden günümüze ulaşmış eserlerden. Çemberlitaş’ta yer alan I. Konstantin onuruna dikilen Çemberlitaş Sütunu, Örülü Sütun, Gülhane Parkı’nda yer alan Gotlar Sütunu, bir dönem “Dünyanın merkezi” ve Dünya’nın “0 noktası”nı gösteren Milyon Taşı gibi.
Eğer siz de İstanbul’da dünyanın en uzun süre hüküm süren imparatorluklarından Bizans İmparatorluğu’nun izinden giderek şehirde turist olmak istiyorsanız, Tarihi Yarımada’nın yolunu tutabilirsiniz.
3) Kutsal Roma İmparatorluğu (962-1806) – 844 Yıl
Dünyanın en uzun süre hüküm süren imparatorlukları arasında yer alan Kutsal Roma İmparatorluğu, döneminin süper gücü kabul ediliyordu.
Orta Çağ başlarından, 19. yüzyıla kadar varlığına devam eden imparatorluk, İtalya’dan Akdeniz’in ve Almanya’nın neredeyse tamamına kadar genişleyerek, Doğu Fransa ve Polonya’nın bazı bölümlerine kadar uzanmıştı. Bu sebeple bünyesinde farklı etnik kökenleri bir arada görebiliyoruz.
Fransız ordusuna yenilmesi sonrasında çökme sürecine giren Kutsal Roma İmparatorluğu, toplumsal huzursuzluk ve küçük krallıkların bağımsızlık istekleri ile yıkılma sürecine giriyor.
İsviçre, Belçika, Hollanda, Avusturya İmparatorluğu, Prusya İmparatorluğu, Fransız İmparatorluğu ise bu imparatorluğun ardından çıkan ülkeler.
Günümüzde Kutsal Roma İmparatorluğu’nun askeri, teknoloji ve bilim alanlarında yaptığı çalışmaların etkisini kuvvetli bir şekilde görebilmek mümkün. Bununla birlikte imparatorluktan kalan sanat eserleri ve mimari yapıları günümüz Avrupasının (özellikle de Almanya’nın) birçok yerinde görebiliyoruz
Dünyanın en uzun süre hüküm süren imparatorlukları izinden giderek, Kutsal Roma İmparatorluğu döneminden kalan en önemli yapıları görmek isterseniz etkileyici Gotik mimari örneklerinden olan Milano’daki Milano Katedrali ve Köln’deki Köln Katedrali, Almanya’da keyifli bir turla Hildesheim’daki The Abbey Church of St. Michael, Dresden’deki die Frauenkirche, Heidelberg Katedrali, Augsburg Belediye Binası ve Münih’teki St. Michael Katedrali rotanıza mutlaka eklenmesi gereken Kutsal Roma İmparatorluğu’ndan kalma yapılardan.
4) Osmanlı İmparatorluğu (1299-1923) – 624 yıl
Osmanlı kaç yıl hüküm sürdü? Üç başkent, 624 yıl, farklı kıtalara yayılmayı başarmış ve dünya tarihinin gelmiş geçmiş en büyük imparatorluklarından biri… Evet, Orta Asya kökenli küçük bir Türk devletinden büyük bir dünya imparatorluğuna uzanan serüveniyle Osmanlı İmparatorluğu’ndan bahsediyorum.
Çeşitli kültürleri, dinleri ve dilleri içinde barındıran Osmanlı İmparatorluğu, egemenliğini yıldan yıla genişleterek Avrupa’dan Afrika’ya, Asya’ya kadar genişlemeyi başarmış.
Günümüzde, üç başkent Bursa, Edirne ve İstanbul başta olmak üzere Türkiye’nin birçok yerinde Osmanlı İmparatorluğu’ndan kalma mimari yapılar görebileceğimiz gibi, Makedonya, Bosna Hersek, Cezayir, Gürcistan gibi dünyanın farklı noktalarında da imparatorluğun izlerini sürebiliriz.
624 yıl hüküm süren Osmanlı İmparatorluğu’nun son başkenti olan İstanbul, en turistik dünya kentlerinden biri. Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan Süleymaniye Camii, İznik çinilerinden dolayı “Blue Mosque” olarak dünyanın her yerinden turistlerin ilgisini çeken Sultanahmet Camii, şehrin sembol eserlerinden ve 400 yıl boyunca imparatorluk idare merkezi olarak kullanılan Topkapı Sarayı, döneminin en ihtişamlı sarayı Dolmabahçe Sarayı, dünyanın en eski ve en büyük alışveriş merkezi olarak bilinen Kapalıçarşı, hamam kültürünün en iyi örneklerinden Hürrem Sultan Hamamı İstanbul’da herkesin incelemesi gereken Osmanlı eserlerinden yalnızca birkaçı.
Türkiye’nin değerli yapılarının birçoğu tahmin edebileceğiniz gibi Osmanlı İmparatorluğu’ndan günümüze kalan eserler. Mimar Sinan’ın ustalık eserim dediği Edirne’deki Selimiye Camii, Bursa’nın Ayasofyası olarak geçen Ulu Camii, Lale Devri’nin en büyük eserlerinden Ağrı’daki İshak Paşa Sarayı, Venediklilere karşı savunma amaçlı inşa edilen Çanakkale’deki Seddülbahir Kalesi yalnızca lokal turistlerin değil, yabancı turistlerin de ilgisini çeken yapılardan.
En önemli Osmanlı yapılarından olan taş köprüleri hem Türkiye’de hem de dünyanın birçok yerinde görebiliyoruz. Makedonya’da Drama Köprüsü, Üsküp Taş Köprü, Prizren Taş Köprü, Bosna Hersek’te İşkodra ve Mostar Köprüsü gibi.
Ayrıca yurt dışında Osmanlı’dan kalma pek çok camii ve türbe var. Mısır’da Kavalalı Mehmet Ali Paşa Camii, Yemen’de Bekiriye Camii, Gürcistan’da Ahmediye Camii ve Medresesi, Rodos’ta Kanuni Sultan Süleyman Camii bunlardan en ünlüleri.
Ohrid Kalesi, Saraybosna Başçarşı, Selanik’teki Beyaz Kule, Prizren Hamamı, Cezayir’de Hacı Ahmed Bey Sarayı da Osmanlı İmparatorluğu’ndan günümüze kadar gelmiş önemli yapılardan.
5) Abbasi İmparatorluğu (750-1258) – 508 yıl
Osmanlı İmparatorluğu’ndan sonra İslam devletleri arasında en uzun süre hüküm süren imparatorluk, Abbasi İmparatorluğu.
En parlak dönemini Harun Reşid döneminde yaşayan imparatorluk, Endülüs’ten tutun, Orta Asya içlerine kadar hakimiyet kurmuş zamanında. Mısır, Kuzey Afrika, Horasan, Irak, Bağdat, İran; Abbasi İmparatorluğu’nun ardından kurulan büyük devletler.
Abbasiler İmparatorluğu dönemi bilim ve sanat alanlarında büyük gelişmelerin yaşandığı bir dönem. Pek çok İslami eser basıldığı gibi, Antik Çağ’ın bilimsel ve felsefi metinleri de Arapça’ya çevriliyor.
İslam mimarisinin altın çağını yaşadığı dönem tartışmasız Abbasiler dönemi. Camii mimarisi doğuyor ve mihrap, minber, minare gibi camiinin bölümleri şekillenmeye başlıyor.
Halife Muntasır’ın annesi tarafından 862’de yaptırılan Kutbet’üs Süleybiye, günümüze ulaşmış en önemli mimari eserlerden. Bağdat yakınlarındaki Samarra Ulu Camii ise İslam dünyasında en büyük camilerden. Ebu Dulaf Camii, Balkuvara Sarayı ve Mansur Camii de Abbasiler İmparatorluğu’ndan günümüze gelen ve turistlerin ilgisini çeken mimari eserlerden.
