Adını şehirdeki gümüş madenlerinden alan Gümüşhane’nin bu özelliğine yakışır zenginlikte bir mutfağı var. Karadeniz Bölgesi’nin iç kesimlerinde yer alan Gümüşhane mutfaklarında tahıllar ve hamur işleri başrolde.
Gümüşhane’ye giderseniz nefis ketesi ve tulum peyniri ile güzel bir kahvaltı yapmadan, bal ile tatlandırılan pestilinden, kömesinden, pek çok farklı çeşitten yapılan elma kurularından, hazır paketlerde satılan kuru yufkasından, sironundan, çoğunlukla şekersiz olarak hazırlanan kuşburnu marmelatından almadan dönmeyin derim.
Gümüşhane lezzetlerini nerede tadalım derseniz, Gümüşhane’de Ne Yenir, Nerede Yenir? yazısına göz atabilirsiniz.
Çorbanın eksik olmadığı, yemelere doyamacağınız hamur işlerinin sofraların demirbaşı olduğu, yemeklerin tatlısız sonlanmadığı Gümüşhane mutfaklarına misafir olmaya ne dersiniz?
İçindekiler
Ayran aşı olarak da bildiğimiz katıklı çorba özellikle yaz aylarında Gümüşhane sofralarında bolca tüketiliyor.
Haşlanan yarma, fasulye, nohut ve mısır hazırlanan ayranla buluşuyor. Bolca nane ile tatlandırıldıktan sonra afiyetle yeniyor.
Yaz aylarında içinizi ferahlatacak soğuk bir çorba içmek isterseniz katıklı çorbadan şaşmayın derim.
Un ve köy tereyağının efsane buluşması diyebileceğim bu çorba özellikle kış aylarında Gümüşhane sofralarından eksik olmuyor.
Üzerine tereyağında kızdırılan kırmızı pul biber gezdirildikten sonra servis edilen un herlesi çorbasını hemen hemen her restoranın menüsünde bulabilirsiniz. Gördüğünüzde mutlaka bir deneyin derim.
Gümüşhane dışında bulmanızın biraz zor olduğu hamur işlerinden biri de lemis. Görünüşü itibariyle gözlemeyi andırsa da lemis tadıyla farkını ortaya koyuyor.
Ispanaklı, maydonozlu, çökelekli lemis Gümüşhane sofralarının en karşı konulmaz lezzetleri arasında ilk sıralarda alıyor.
Her Gümüşhanelinin kilerinde bolca bulunur kuru yufka. Kuru yufka ile tatlı tuzlu pek çok hamur işi yapılır Gümüşhane mutfaklarında.
O nefis lezzetlerden biri de fetir yağlaması. Özellikle ramazan boyunca sahur sofralarından hiç eksik olmaz fetir yağlaması.
Ama böyle dedim diye sırf ramazana özel bir lezzet sanmayın. Fetir yağlamasını şehir merkezinde yöresel yemek yapan pek çok yerede bulabilirsiniz.
Gümüşhane’nin en meşhur ve en sevilen lezzetlerinden biri de Doğu Anaadolu’nun ve Karadeniz’in ortak yemeği siron.
El açması yufkalar rulo şeklinde sarılıp kesildikten sonra kurutuluyor. Her Gümüşhanelinin mutfağında bolca siron bulunur. Çünkü siron hızlıca hazırlanabilen nefis bir lezzet.
Kuru yufkalar et suyu ile ıslatılıp yumuşayıncaya kadar fırında pişiriliyor. Üzerine bolca sarımsaklı yoğurt dökülüp biberli tereyağı gezdirildikten sonra afiyetle yeniyor.
Sironun lezzetini tam anlamıyla almak istiyorsanız sıcakken yemenizi tavsiye ederim.
Gümüşhaneliler sebzeleri, tahılları hep yöresel isimlerle anılıyor. Taze fasulye Gümüşhanelilerin tabiri ile pağla ile yapılan bulgurlu yemek Gümüşhane mutfağının en sevilen ev yemeklerinden biri.
Ama ev yemeği dediğime bakmayın, pağla bulgurlusunu şehir merkezinde yöresel yemek yapan pek çok restoranda tadabilirsiniz.
Gümüşhane’nin kendi pancarları ile yapılan bu nefis kavurmayı yemelere doyamayabilirsiniz.
Pancar kavurması Gümüşhane sofralarında bazen yoğurtla buluşup nefis bir meze, bazen en sade haliye et yemeklerinin en güzel eşlikçisi olarak karşımıza çıkıyor. Kısaca Gümüşhane’nin pancarının her hali lezzetli.
Ülkemizde her şehirde hatta neredeyse her mutfakta lahana sarması yapılır.
Ellerinin lezzetinden midir lahananın, etin tazeliğinden midir bilinmez Gümüşhanelilerin elinden çıkan lahana sarmaları bir başka güzel oluyor. Deneyin bana hak vereceksiniz.
Kartol yani patates Gümüşhaneliler için mutfağın demirbaşıdır.
Kuşbaşı etli, bol soğanlı ve tabi ki patatesli yahnisi suyuna ekmek banmaktan kendinizi alıkoyamayamayacağınız bir lezzet. Demedi demeyin.
Gendime yani buğday ile yapılan kuzu etli pilav Gümüşhane mutfağının en sevilen yemeklerinden biri.
Gendime pilavı Gümüşhane sofralarında sebze yemeklerinin en güzel eşlikçisi olarak yerini alıyor.
Kuru bakliyatın sıkça kullanıldığı Gümüşhane mutfaklarından çıkan en lezzetli yemeklerden biri de fıt fıt haşılı.
Pilavlık bulgur ve süzme yoğurt ile hazırlanan bu muhteşem yemeğe son dokunuş biberli tereyağı ile yapılıyor.
Gümüşhane’ye giderseniz büyük küçük herkesin severek tükettiği fıt fıt haşılından denemeyi ihmal etmeyin.
Gümüşhane mutfağının Doğu Anadolu’dan izler taşıyan en karşı konulmaz lezzetlerinden biri de ayvalı et yemeği.
Tercihinizi bol malzemeli, yoğun ve doyurucu et yemeklerinden yana kullananlardansanız ayvalı et yemeğini es geçmeyin derim.
Hani insanın çocukluğundan beri tadı damağında kalan bir anneanne babaanne lezzeti vardır ya ballı börek de pek çok Gümüşhaneli için öyle bir lezzet.
Arasına toz şekerli cevizli bir harç dökülen kuru yufkalar kat kat diziliyor. Üzerine tereyağı gezdirilip afiyetle yeniyor. Çıtır çıtır nefis bir tatlı ballı börek.
Gümüşhane’ye giderseniz denemenizi şiddetle tavsiye ederim.
Tereyağında kavrulan unu şerbetle buluşturan kara helva aslında klasik bir un helvası.
Ancak yağının doğallığından mı ununun güzelliğinden mi bilinmez Gümüşhane’nin kara helvasının tadı bir başka.
Gümüşhaneliler bildiğimiz klasik usül un helvasına yaptıkları fındık dokunuşu ile tatlının lezzetini başka bir boyuta taşımış.
Siz de akşam yemeği tatlısız bitmez diyenlerdenseniz Gümüşhane’nin fındıklı un helvasından denemenizi şiddetle tavsiye ederim.
Her Gümüşhanelinin kilerinde mutlaka vardır ince ince kesilmiş ev eriştesi. Çünkü en nefis çorbaların baş kahramanı, makarnaların en lezzetlisidir ev eriştesi. Ancak Gümüşhane mutfaklarında eriştenin bir de tatlısı yapılır ki tam yeme de yanında yat dediklerinden.
Kızartılan eriştenin üzerine şerbet dökülüyor. Erişteler şerbeti çektikten sonra da afiyetle yeniyor. Bir yerin menüsünde görürseniz asla es geçmeyin derim.
Bakmayın öyle değişik bir adı olduğuna fışkıl tatlısı aslında bildiğimiz lokma tatlısı.
Çıtır çıtır, tek lokmalık bir şerbetli arıyorsanız Gümüşhane’nin fışkıl tatlısı tam size göre. Hele bir de üzerine biraz tarçın biraz da Hindistan cevizi serptiniz mi tadına doyum olmuyor.