Topkapı Sarayı, İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmış. 1460 – 1478 yılları arasında inşa edilen Topkapı Sarayı, Osmanlı sultanlarının ikameti olmasının yanı sıra devletin yönetim ve eğitim merkeziydi. Cumhuriyetin ilan edilmesi ile 1924 yılında müzeye dönüştürülen Topkapı Sarayı aynı zamanda cumhuriyetin ilk müzesi olma unvanına sahip. Marmara Denizi, İstanbul Boğazı ve Haliç üçgeninin arasında bulunan Topkapı Sarayı, Sarayburnu’nda yer alan Bizans akropolü üzerine inşa edilmiş. Yaklaşık 700 bin metrekare alana kurulu olan Topkapı Sarayı’nda Alay Meydanı, Adalet Kasrı, Sofa Köşkü, Hekimbaşı Odası, Valide Taşlığı, Has Oda, Hamam, Harem gibi onlarca farklı bölüm var. Hepsini detaylı bir şekilde gezmek için bir gün asla yetmez. O yüzden bize sorarsanız Topkapı Sarayı’nı gezmeye başlamadan önce kendinize bir plan çıkarmalısınız. Biz de işinizi biraz da olsa kolaylaştırmak, planlama yapmanıza yardımcı olmak amacıyla bir gezi rehberi hazırladık.
Ancak öncesinde bir bilgi vermekte fayda var. Topkapı Sarayı her daim kalabalık. O yüzden bize sorarsanız bilet için gişede kuyruk beklemek yerine biletinizi online olarak satın almalısınız. Hatta müze kartınız varsa girişiniz çok daha hızlı olur. Müze kartınız yoksa bile Topkapı Sarayı’ndan veya daha az sıra bekleyeceğiniz İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nden ya da Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nden müze kartınızı alabilirsiniz.
Topkapı Sarayı, Divan Meydanı, Alay Meydanı, Enderun Avlusu, Bab-ı Hümayun, Sofa-ı Hümayun ve Harem olmak üzere altı ana bölümden oluşuyor.
Topkapı Sarayı’na Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nin simgelerinden biri olan kulelerin olduğu Bab-ı Hümayun’dan giriş yapılıyor. Sonrasında ise art arda sıralanmış avlular, köşkler ve bahçeler sizi bekliyor. Yazıdaki sıralamayı takip ederseniz Topkapı Sarayı geziniz çok daha verimli geçecektir.
İçindekiler
İki tarafında kapıcılara ayrılmış küçük odalar olan Bab-ı Hümayun için Topkapı Sarayı’nın ana kapısı diyebiliriz. Bab-ı Hümayun sarayın en geniş meydanı olan Saray Meydanı’na açılıyor. Topkapı Sarayı’na bu ihtişamlı kapıdan giriş yaptıktan sonra karşınıza çıkan kapılardan geçerek farklı avlulara giriş yapabilirsiniz.
Topkapı Sarayı’nın en geniş meydanı olan Saray Meydanı I. Avlu olarak da biliniyor. Devlet görevlilerinin at ile girebildiği tek alan olan Saray Meydanı haftanın belirli günlerinde de halka açılıyordu. Halk devlet ile olan işlerini bu günlerde yoluna koyabiliyor ya da dile getirmek istediklerini sadece bu günlerde saray erkanına söyleyebiliyordu. Saray Meydanı’nın üç yüz metre uzunluğundaki ağaçlı yolunun tarih boyunca padişahların ihtişamlı cülus, sefer ve cuma selamlamalarına da ev sahipliği yaptığını da söylemeden geçmek olmaz.
1468 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılan Babüsselam Kapısı’na Kanuni Sultan Süleyman döneminde pek çok kez tadilat yaptırılmış. Orta Kapı olarak da bilinen Babüsselam’ın iki kulesi var. Kulelerden birinin üzerinde Sultan II. Mahmut’un diğerinin üzerinde ise Sultan III. Mustafa’nın tuğrasının bulunuyor.
Saray hastanesi, Yeniçeri kışlaları, Istabl-ı Amire de denilen ahırlar ve harem ile çevrili olan Divan Meydanı da 1465 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmış. Günümüzde, Saray Mutfakları ve Porselen Koleksiyonu’nun yer aldığı mutfak bölümü 1574 yılında çıkan yangında büyük hasar görmüş. Ardından Mimar Sinan tarafından tekrar tasarlanmış.
15. Yüzyılın sonlarında Kanuni Sultan Süleyman tarafından inşa ettirilen bölüm Osmanlı İmparatorluğu’nun mali işlerinin yürütüldüğü yer. Elçilere, saray sakinlerine ya da vezirlere hediye edilecek başta mücevher ve kaftan olmak üzere tüm değerli eşyalar da Hazine-i Amire’de saklanıyormuş. Topkapı Sarayı’nın müzeye dönüştürülmesinden sonra ise sarayın silah ve zırh koleksiyonu burada sergilenmeye başladı. Ayrıca binanın önünde 5. Yüzyıldan kalma bir bazilika olduğunu da söylemeden geçmek olmaz.
Enderun Avlusu, imparatorluk döneminde padişahın arz odasına, has odaya, enderun hazinesine ve aynı zamanda Sultan II. Murat Dönemi’nde kurulan Saray Okulu’na ev sahipliği yapıyordu. Günümüzde ise Enderun Avlusu Osmanlı Dönemi’ne ait en özel minyatürlerin, hat sanatları eserlerinin ve Topkapı Sarayı’nın en popüler eserlerinden biri olan Kaşıkçı Elmasının sergilendiği alan.
Padişah’a ait köşklere ve asma bahçelerine ev sahipliği yapan IV. Avlu Topkapı Sarayı’nın en ilgi çekici ve en keyifli bölümlerinden biri bence. IV. Avlu’da Bağdat ve Revan Köşkleri, İftariye Kameriyesi’nin yanı sıra saraya ait son yapılar olan Mecidiye Köşkü ve Esvab Odası bulunuyor. Lale Bahçesi’nin duvarlarına dayalı olan Sofa Köşkü ise Kara Mustafa Paşa Köşkü olarak da biliniyor.
Osmanlı Dönemi’nde sarayda kadınların en rahat yaşadığı yer olsa gerek harem. Her pencerenin Haliç’in muazzam manzarasına açıldığı harem ise kendi içinde ‘Kadınlar’, ‘Padişahlar’ ve ‘Karaağalar’ olmak üzere üç farklı bölüme ayrılıyor. III. Murat zamanında yaptırılan harem, sarayın en görülesi, en özel bölümlerinden biri. Yalnız söylemeden geçmek olmaz. Haremi gezmek isterseniz ayrıca bilet almak gerekiyor. Aklınızda bulunsun!