Polonya’nın kuzeyinde küçük ve sevimli bir şehir Toruń. Küçük bir şehir olmasına rağmen topraklarından çıkardığı iki önemli şey var: Ünlü astronom Kopernik ve “gingerbread” diye de bilinen zencefilli çörek. Toruń, adım attığınız andan itibaren sizi bu iki ev sahibiyle karşılıyor.
1.Dünya Savaşı esnasında tamamen yok olan ve küllerinden yeniden inşa edilen Varşova ile Gdańsk gibi diğer Polonya şehirlerinin aksine Toruń, savaştan hiç hasar almadan kurtulmuş ve 1930’ların öncesine uzanan eski dokusunu hiç kaybetmemiş.
Toruń’da Görülmesi Gereken Yerler ve şehirdeki tarihi eserler, doğal güzellikler hakkında bilgi almak için Toruń’da Gezilecek Yerler yazımıza göz atabilirsiniz.
1233 yılında, Leh düklerin Prusyalılara karşı savaşan Haçlılara katılmaya çağırdığı Azize Mary Şövalyeleri tarafından kurulan şehir, sahip olduğu tarihi dokudan dolayı 1997 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine alınmış.
Toruń, Krakow’dan sonra en çok dokusu bozulmamış Ortaçağ mimarisi örneğine sahip Polonya şehri olarak anılıyor. Neredeyse bine yakın bina, yüzyıllardır sapasağlam ayakta durmayı başarmış.
Günümüzde 200 bin civarı nüfusa sahip şehrin en yakın komşuları ise yarım saat uzaklıktaki Bydgoszcz ve 2 buçuk saat uzaklıktaki Gdańsk.
Kültür ve dilden bahsedecek olursak Lehçe’nin oldukça zor bir dil olduğunu söylemeliyim. Fakat günlük hayatta işinizi kolaylaştıracak, Lehlerin yüzünde bir gülümsemeye vesile olacak birkaç kalıp cümlenin zararı olmaz.
Cześć (Çeşç) – Selam
Dzień Dobry! (Cin dobre) – İyi günler / Günaydın
Dziękuję (Cinkuye) – Teşekkürler
Do widzenia! (Do vidzenya) – Hoşça kal
Jak się macie? (Yak şe maçe?) – Nasılsınız?
Ben Toruń’a kasım ayında gittim ve donmaya mahkum oldum. Yani siz siz olun, ya kendinizi kışa hazırlayıp bu şehri keyifli bir Noel gününde ziyaret edin ya da Kuzey Avrupa’ya yazın gelmesini bekleyin. Aksi takdirde sıcacık kafelerden soğuk sokaklara çıkmak ve lahana gibi kat kat giyinmek zorunda kalmak sizi bir hayli zorlayacaktır.
Toruń’da havalar ekim ayında soğumaya başlıyor ve hazirana kadar oldukça serin devam ediyor. Aralık ve ocak aylarında ise şehrin ortalama sıcaklığı -3 derece civarında seyrediyor.
[awesome-weather location=”Torun” size=”tall” units=”C”]
Toruń’a seyahat planı yapmadan önce şehrin her sene düzenlenen festivallerine ve kutlamalarına bir göz atmak lazım. Ziyaretinizi çok daha renkli hale getirebilecek bu festivallerde şehrin en enerjik ve sıcak halleri yaşanıyor.
Toruń, bütün bir hafta süren festivallerden etkinliklere, konserlere, tartışma panellerine, sezonluk fuarlara ve kongrelere kadar birçok önemli toplaşmaya ev sahipliği yapıyor. Çoğu etkinlik yaz sezonunda gerçekleşiyor ve kutlamalar başka birçok şehirde olduğu gibi Tarihi Eski Şehir (Old Town) bölgesinde düzenleniyor. Bu kutlamalara giriş ise çoğu zaman ücretsiz.
Okulların tatile girdiği ocak ve şubat ayların genelde çocuklu ailelerin kış tatiline çıktıkları bir dönem oluyor. Bu iki ay, Toruń Senfoni Orkestrası’nın etkinlikleriyle klasik müziğe doyabilirsiniz.
Açık hava kutlamalarının ilk dalgası mart ve nisan aylarında geliyor, bu aylar Toruń için turizm sezonunun da başlangıcı. Bu aylardaki en önemli etkinlik, kesinlikle, kışın tembelliğinden entelektüel bir uyanışı imleyen Toruń Bilim ve Sanat Festivali.
Kopernik’le bu kadar ilgili bir şehrin bilim festivaline ev sahipliği yapmaması hiç mümkün olur mu!?
4 günlük festival süresince, çeşitli bilim ve sanat alanlarından başarı hikayeleri sunuluyor. Katılımcılar bu festivalde bilim insanlarının çalışmalarına yakından göz atma imkanı buluyor. Festival ayrıca birçok gündelik konu hakkında da bilimsel bilgi edinme imkanı sağlıyor.
Mayıs ve Haziran aylarında ise Toruń’da entelektüel zevklere hitap eden bir festival gerçekleşmekte. May Poetry Buum ismindeki bu festivalin kökeni 70’lerde ve 80’lerde Od Nowa Kulübü’nde düzenlenen şiir toplantıları geleneğine dayanıyor.
Festival süresince şairler şiirlerini performe ediyor, yazarlar konuşma yapıyor ve bunlara film gösterimleri, kitap fuarı, konser ve sergiler eşlik ediyor.
Gelelim Toruń’un en meşhur festivallerinden birine. Geçtiğimiz yıl 11.si düzenlenen Bella Skyway Festivali, şehrin dört bir yanındaki ışık enstelasyonlarını içeriyor.
Her yıl çok daha fazla sayıda turistin ilgisini çeken bu festival şehri rengarenk bir masal alemine dönüştürüyor.
Elbette meşhur gingerbread’imiz için de bir festival var! Pastacılığın tarihinin gözler önüne serildiği festivalde yarışmalar, workshoplar ve sayısız eğlenceli aktivite yer alıyor. Gingerbread Festivali Haziran ayında düzenleniyor.
Ağustos ayında ise Müzik ve Mimari Festivali düzenleniyor. Haziran ayının sonundan Ağustos ayının sonuna kadar her cumartesi ve pazar günü şehrin en ikonik yapılarında klasik müzik konserleri veriliyor.
Toruń’da tecrübe edebileceğiniz diğer festivaller ise şöyle:
Ocak – Afrika Reggea Festivali
Mart – Klamra Tiyatro Festivali
Nisan – Halk Dansları Festivali
Ağustos – Harmonika Festivali
Kasım – Forte Artus Müzik Festivali
Toruń’a malesef Türkiye üzerinden direkt uçuş imkanı bulunmuyor. Fakat şehre ulaşmak için yakınındaki Bydgoszcz ve Gdańsk şehirlerinin havalimanlarını kullanabilirsiniz. Erken alındığı takdirde 1.000 TL’ye gidiş-dönüş uçak bileti bulmak mümkün.
Peki bu havalimanlarına indikten sonra ne yapmanız gerek? Gdańsk’tan yaklaşık 2 buçuk saatlik keyifli bir tren yolculuğuyla Toruń’a ulaşabilirsiniz. Bilet fiyatları 60 TL’den başlıyor. Bydgoszcz ise Toruń’a sadece 40 dakika uzaklıkta.
Şehir içi ulaşımda en çok tercih edilen seçenecek tramvay. Fakat size tavsiyem, Old Town’da konaklamanız ve Toruń’u deneyimlemek için ideal 2 gece – 3 günlük sürede ulaşıma para vermemeniz. Görmeniz gereken tüm yerler yürüme mesafesinde.
Gelelim konaklamaya. Toruń otel, hostel ve ev kiralama konusunda oldukça fonksiyonel bir şehir. Fiyatlar da bir o kadar uygun.
Size konaklama için önereceğim adres elbette ki Old Town. Stare Miasto olarak da adlandırılan bu bölgede 5 yıldızlı otellerden düşük bütçeli hostellere kadar her türlü seçenek bulunuyor.
Fiyatlara gelecek olursak…
4 yıldızlı bir otel, kahvaltı dahil geceliği 350 TL’den başlıyor. Lükse kaçarsanız fiyatlar elbette 700-800 TL’ye de çıkabilir. Fakat ortalama, iyi kalitede bir otelde iki gece için 750 TL sizi rahat ettirecektir.
Bahsettiğim skalada, tam da Töton Şövalyeleri Kalesinin yanı başında bir otel önerebilirim. Dışarıdan baktığınız zaman hemen fotoğraf makinasına sarılma isteği uyandıran bu otelin ismi Hotel 1231. Popüler Filedelfiya Bulvarı’na (Bulwaru Filadelfijskiego) sadece birkaç metre mesafede bulunuyor. Bulunduğu yere yakışan otantik bir dekorasyonu vardır. Bir Old Town manzarası sunuyor. Otelin 2 kişi için, 2 gece 3 günlük kahvaltı dahil konaklama ücreti 1000 TL.
Yeme içme rehberinde bahsettiğim, Male Garbary numara 7’de yer alan Heban Restoran da aslında aynı zamanda bir otel. 24 oda ve 60 yatak opsiyonuna sahip bu tarihi evde konaklamak size farklı bir deneyim sunacaktır. Otelin girişinde yer alan şöminede bir kış keyfi yapıp canlı piyano sesleri eşliğinde içkinizi yudumlamak isterseniz doğruca Heban’a gidin. Heban’da 2 gecelik konaklama 500 TL.
Yüksek klasmandaki otellere son bir örnek verecek olursam, Twierdza Toruń – Fort IV’ü söyleyebilirim. Bu, 19. yüzyıl bir Prusya hisarının günümüze yansımış hali. Eğer seyahatinize iyice tarihi bir dokunuş katmak isterseniz 2 gece için sadece 300 TL ödeyerek bu hisar otelde kalabilirsiniz.
Daha düşük fiyatlı fakat yine de konforlu bir konaklama istiyorsak aynı filtrelemelerle otel Gotyk’i tercih edebiliriz. Kahvaltı dahil fiyatı 750 TL.
Zincir otel Ibis size Toruń’da da hizmet veriyor. Ibis Budget’da geceliği 150 TL’ye 2 kişi konaklayabilirsiniz.
2 ve 3 yıldızlı otellerin ortalama fiyatı geceliği 150 TL’den başlıyor. Hosteller ise çok uygun fiyatlı. Daha çok tekli gezginlere hitap eden bu konaklama seçeneğinin geceliği yatak başına 50 TL’ye geliyor.
Stare Miasto’da yer alan Historic Torun Central Rooms’da 2 kişilik minik bir odada 2 gece için sadece 100 TL’ye konaklayabilirsiniz.
Eğer daha kalabalık bir grupla seyahat ediyorsanız ev kiralayabilir ve konaklamanızı hem çok daha uygun fiyatlı hem de daha keyifli bir hale getirebilirsiniz. 4 kişilik bir daire 2 gece için 400 TL’den başlıyor. Muhteşem değil mi?
Toruń kafe ve restoran kültürü açısından inanılmaz bereketli bir destinasyon. Sokaklarda yürürken o kadar güzel manzaralarla karşılaştım ki kısıtlı vaktimde girmediğim her kafe ve restoran aklıma kazındı, mutlaka geri dönüp hepsini tecrübe etme isteği uyandırdı.
Önce genel olarak Polonya mutfağından bahsetmekte fayda var. İlginç bir şekilde Türk mutfağıyla benzerlik gösteren birçok yemeğe sahip Polonya mutfağı.
Öncelikle, patates ve lahana ülkenin en sık kullanılan besinleri. Hemen yer yemeğin içinde bulunuyorlar. Et olarak elbette domuz eti en yaygın seçenek. Eğer domuz eti yemiyorsanız sebze yemeklerinin sizi hiç üzmeyeceğini söyleyebilirim.
Gelelim en meşhur lezzetlere. Listenin en başında ‘pierogi’ bulunuyor. Osmanlı mutfağına da iki imparatorluğun etkileşimiyle ‘piruhi’ diye giren hamur kızartmaları bunlar. Bizdeki mantının daha büyük ve doyurucu versiyonu olarak düşünebilirsiniz. Patatesli, soğanlı, peynirli ve etli versiyonları var. Üzerine en sevdikleri sos olan ekşi krema koydukları da oluyor.
Eğer kokoreç yiyorsanız bu çorbaya burun kıvırmamalısınız: Flike çorbası dananın bağırsağından yapılıyor. Bizdeki işkembe gibi düşünebiliriz. İçinde yani sıra maydanoz, havuç, tuz, karabiber, tatlı kırmızı biber gibi baharatlar da bulunuyor.
Bigos, mutfağın ana öğünü olan lahanadan yapılıyor. Lahana turşusu ve taze lahana ile çeşitli türde incecik doğranmış etlerin oluşturduğu bir yemek. Bu da bizdeki etli kapuskaya benziyor. Onlar da zaten lahanaya ‘kapusta’ diyor.
Żurek, Polonya mutfağının en eski yemeklerinden biri. Sıklıkla Paskalya zamanı tüketilen bu yemek temelde mayalı unla yapılan ve içinde çoğunlukla dana eti, mantar, defne, patates ve isteğe bağlı olarak haşlanmış yumurta bulunan bir çorba. Polonya’daysanız içinde haşlanmış yumurta bulunan yemeklere şaşırmamalısınız.
Son olarak Kiełbasa ızgara sosis yanına garnitürle birlikte hemen hemen her yerde bulabileceğiniz meşhur bir lezzettir.
Gelelim mekan önerilerime… Öncelikle, güne Świętej Katarzyny, numara 5’te bulunan Piekarnia Toruńska Pokojski’nin sıcak hamur işleriyle başlayabiliriz. Bu fırın, gerek şirin dekorasyonu gerekse lezzetli sandviç seçenekleriyle güne başlamanızı sağlayacaktır.
Eğer uzun uzun, lezzetli bir kahvaltı yapmak istiyorsanız da sizi saat 7.30 gibi erken bir saatte açılan tek restorana götürebiliriz: Bułka. İsmi ‘küçük somun ekmeği’ anlamına geliyor. Szewksa, numara 6’da yer alıyor. Burada kahvaltılar Türkiye’de alıştığımız gibi çok çeşitli. Genelde Avrupa’da devasa kahvaltı kültürümüz pek karşılık bulamadığı için güne kahve ve sandviçle başlamak zorunda kalınca keyfi kaçanlar olur. Bułka, buna gelemeyenlere tavsiyem. Yerli üreticiyle de işbirliği yapan restoranın ürünlerinin lezzeti, organikliğinden de geliyor. Menüde vegan ve vejetaryen opsiyonu da mevcut.
Mostowa, numara 7’de yer alan Meksika restoranı Pueblo muhteşem bir mekan. Hem çok keyifli bir atmosferi hem de inanılmaz lezzetli yemekleri var. Elbette Meksika mutfağını sevenlere hitap ediyor.
Old Town meydanının meşhur sokağı Staromiejski, numara 6’da yer alan Artus Restoran da hem şık hem de lezzetli bir restoran. Özellikle et menülerini denemekte fayda var.
Rabianska, numara 9’daki Czarna Oberża daha çok klasik Polonya mutfağını tadabileceğiniz uygun fiyatlı ve lezzetli bir adres.
Yine Staromiejski’de bulunan Kuranty eski dönemlere ait otantik dekorasyonuyla farklı bir atmosfer sunuyor. Diğer yandan, çok geniş bir menüye da sahip.
Töton Kalesi ve Hotel 1231’in hemen yanında yer alan 4 Pory Roku, havalı bir restoran. Sadece bakmakla yetindik. Fakat dünya mutfağı arayışındaysanız ve kaliteli bir akşam yemeği yemek isterseniz size burayı önerebilirim.
Son olarak Male Garbary, numara 7’de yer alan ve binası 17. yüzyıldan kalma bir ev olan Heban Restoran, özellikle geleneksel Polonya mutfağı konusunda ziyaret edilmeli. Geyik etinden balığa birçok lezzeti burada bulabilirsiniz. Canlı piyano da size yemeğinizde eşlik edecektir. Burada farklı bir döneme aitmiş gibi hissedeceğinize emin olabilirsiniz.
Toruń gece hayatı konusunda çok çılgın bir şehir değil. Fakat salaş atmosfere sahip birçok bar işinizi görecektir.
Bar olarak nereye girseniz pişman çıkmazsınız. Benim size önerebileceğim barlardan biri Coffee & Whisky House. Kokteylinden kahvesine, tatlısından tuzlusuna birçok seçenek sunan bu mekân, çok güzel bir bina içerisinde yer alıyor.
Toruńska Shot Bar Mostowa 36 numarada yer alıyor. İsminden de anlaşılacağı üzere sizi shot konusunda pişman çıkarmayacaktır.
Dans etmek için önerim ana caddemiz Szeroka 19 numara üzerindeki Tale Disco Club.
Piwnica Pod Antałkiem – Wine & Whisky Craft Beer Pub da yaz aylarında çiçekler ve sarmaşıklarla bezenmiş bir giriş ile sizi karşılıyor. Eğer bira tadımı yapmayı seven biriyseniz burada sunulan çeşitlerle kendinizden geçebilirsiniz.
Eveeet, gelelim en renkli konulardan birine: Alışveriş!
Toruń’un eski şehir bölgesi ve özellikle Szeroka, Chełmińska, Królowej Jadwigi gibi sokakları alışveriş için en ideal alanlar. Bu bölgelerde sıra sıra dizilmiş mağazalar, hediyelik eşya dükkanları yer almakta.
Toruń finansal açıdan sizi sıkıntıya sokacak bir şehir değil. Fiyatlar oldukça uygun. Hediyelik eşya dükkanı bir hayli fazla. Bu nedenle keyifle sevdiklerinize ve kendinize anılar yaratabilirsiniz.
Toruń’a gitmişken alınacak ilk şey elbette zencefilli çörek, yani pierniki. Karşınıza attığınız her adımda çok sevimli şekerci dükkanları çıkacak. Çikolatasından piernikisine, jelibonundan cam şekerine birçok çeşit barındıran bu dükkanlar Toruń’u adeta Charlie’nin Çikolata Fabrikasına çeviriyor.
Toruń aynı zamanda vitray konusunda uzmanlığı olan bir şehir. Orta Çağ’dan beri vitray üretimi yapılan Toruń’da 13. yüzyıl bu konuda bir dönüm noktası kabul ediliyor. Şehrin her yanında çeşitli yerel sanatçıların vitray stüdyolarını bulabilir ve şanslıysanız ziyaret edebilirsiniz. Taşımak için iyi bir fikir olmasa da vitrayın yanı sıra kristal, seramik ve elbette Polonya’nın her şehrinde olduğu gibi kehribar da Toruń için oldukça değerli.
Eğer zincir mağazalara ya da lüks ürünlere ulaşmak isterseniz Kopernik heykeline yakın mesafede bulunan alışveriş merkezi PDT’yi ziyaret edebilirsiniz. Burada aksesuar, deri ürünler, mücevher, kozmetik ve kişisel ihtiyaçlara kadar her şey bulabilirsiniz.
10:00 – 18:00 arası açık olan Emporium’da muhakkak gönlünüze göre bir hediyelik eşya bulacaksınız. Biblolar, yurtdışı alışverişlerinin vazgeçilmezi olan magnetler, bardaklar, anahtarlıklar hepsi burada. Emporium, Piekary numara 28’de yer alıyor.
Daha önce de bahsettiğim gibi, Toruń kesinlikle cep yakan bir şehir değil. Gerek müzeleri gerek restoranları gerekse ulaşım sistemi son derece bütçe dostu.
Toruń’u ziyaret etmek için en ideal süre 2 gece 3 gün. Bu süreyi elbette artırabilirsiniz fakat şehri turlamak ve görülmesi gereken tüm noktaları görmek için 3 gün ideal. Size sunacağım bütçe de 2 kişi için 2 gecelik bir konaklamayı kapsayacak.
Polonya’nın para birimi zloti. Zloti, altın anlamına geliyor. Polonya bir Avrupa Birliği ülkesi olmasına rağmen para birimi olarak Euro kullanılmıyor. Bu nedenle birçok Avrupalının da ucuzluğu nedeniyle tercih ettiği bir destinasyon. Bu yönden, Toruń, Avrupa’nın en ucuz şehirlerinden biri olarak kabul edilebilir.
1 Zloti günümüzde (2 Aralık 2019) 1,47 TL’ye denk geliyor. Bu değer aslında tam tersi bir durumdaydı. Fakat son yıllarda TL’nin değer kaybetmesiyle gelinen durum bu. 1 Euro ise 4,30 Zlotiye denk geliyor. Zloti’nin uluslararası kodu PLN.
Toruń’da ortalama bir restoranda tek kişilik bir yemek 20-25 PLN.
1,5 litre şişe su 2 PLN. 50’lik bir bira marketlerde 3, mekanlarda 10 PLN.
Daha önce de bahsettiğim gibi eğer 3-4 yıldızlı otellerde 2 gece 3 günlük ve iki kişilik bir tatil planınız varsa otele 500-700 TL arası bir bütçe ayırmalısınız. Daha cep dostu otellerde ise 2 gecelik çift kişilik odalar 300 TL’den başlıyor. Uçak biletinin de erken alındığı takdirde kişi başı 1000 TL’ye bulunabileceğinden bahsetmiştim. 2 ana öğün + atıştırmalıklar dersek, bir günde ortalama 60-70 PLN yemeğe gidecektir.
Müzelerin bilet fiyatları gezilecek yerler bölümünde mevcut.
Toparlayacak olursak, Toruń’da 2-3 günlük bir gezi için uçak biletleri hariç ortalama 500-700 TL işinizi görecektir. Şu dönemde inanılır gibi değil, değil mi? Elbette her zaman söylediğim gibi, size verdiğim bütçeyi tatilden beklentinize göre yukarı ya da aşağı çekmek sizin elinizde.
Keyifli geziler!