Antik kentlerin her biri başka bir hikaye barındırıyor. Hangi yöne baksanız farklı bir tarihi fısıldıyor adeta. Öyle ki gezerken gördüğünüz her heykel, resim, anıt farklı topluluklar hakkında bilgi veriyor.
Türkiye bu antik kent ve tiyatrolar bakımından oldukça zengin bir yer. Bu sebeple Dünya Tiyatrolar Günü’ne az bir zaman kalmışken Türkiye’de görmeniz gereken ve en çok ziyaret edilen antik tiyatroları sizin için araştırdık.
Side Antik Tiyatrosu, Helenistik Dönemin öncüsü olarak anılsa da bu iddia henüz kanıtlanmış değil. Side Antik Kent,Roma mimarisine uygun bir şekilde yapılmış.
Tiyatro, oturma basamaklı bir yamaca yaslanmış durumda. Oturma sıralarının üst tarafı ise eğimli bir şekilde şekillendirilmiş ve düzleme oturtulmuş. Bu özelliği ile tiyatro, Anadolu’nun tek örneği.
Sahne binası 3 katlı olan Side Antik Tiyatrosu’nda süslemelerin barok tarzında olduğu görülüyor. Mimari açıdan Kolezyum’a benzetilen bu tiyatronun, Geç Roma Döneminde gladyatör ve hayvan dövüşleri için kullanıldığı biliniyor.
Aspendos’un en önemli yapıtı hiç şüphesiz tiyatrosu. Bir açık hava tiyatrosu olan Aspendos Tiyatrosu, günümüze kadar en korunarak gelmiş antik tiyatro.
Tiyatronun yapımına 138 yılında başlanmış, 164 yılında bitirilmiş. Tiyatronun mimarı Aspendoslu Theodorus’un oğlu olan Zenon olarak biliniyor. Aspendos Tiyatrosu 12 bin kişilik.
Tiyatro hakkında bir efsane bulunuyor. Bu efsaneye göre Aspendos Kralı’nın dillere destan güzellikteki kızı ile herkes evlenmek ister. Bunun üzerine kral, en güzel eseri yapanla kızını evlendireceğini duyurur. Bunun üzerine kardeş olan iki kişiden biri su kemeri diğeri ise antik tiyatro inşa eder. Kral eserlere bakar ve kızını su kemeri yapan kardeşe vermeye karar verir. Bunun üzerine tiyatroyu inşa eden Zenon, kral üst basamaklardayken konuşur. Bunu duyan ve tiyatronun akustiğinden çok etkilenen kral ne yapacağını bilemez, kızını büyük bir kılıçla iki eşit parçaya böler ve iki kardeşe verir.
Her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği Aspendos Antik Tiyatrosu, günümüzde konserler ve çeşitli etkinlikler için kullanılıyor.
UNESCO Dünya Miras Lİstesi’nde bulunan ve yapımı 150 yıl süren Hierapolis Tiyatrosu, Hierapolis Antik Kenti içerisinde yer alıyor. Hem kültürel hem doğal miras olan tiyatronun dünyada eşi ve benzeri bulunmuyor. Hiçbir antik tiyatroda bulunmayan muhteşem sahnesi, mitolojik kabartmaları ile Roma Dönemi Anadolu Tiyatroları arasında en özgün olanı.
1800 yıllık bu tiyatro için Roma döneminin en önemli eseri desek abartmış olmayız sanırım. Tiyatro içerisinde 50 oturma sırası yer alıyor. Üzerinde yer alan kabartmalar farklı ustalar tarafından resmedilmiş. Bu figürlerde Apollon ve Artemis’in doğumu, dini ayinler, Marsyas ve Apollon arasındaki müzik yarışması ve çeşitli yarış sahneleri tasvir edilmiş.
Oldukça iyi bir şekilde korunarak günümüze kadar ulaşan tiyatro, günümüzde kültürel ve sanatsal etkinlikler için kullanılabiliyor.
80 sıralı ve 10.000 kişilik tiyatro İzmir ilinde yer alıyor ve dünyanın en dik tiyatrosu olarak anılıyor. Tiyatronun en üst kısmında Athena Kutsal Alanı yer alıyor.
30 derecelik dik bir yamaç üzerine kurulmuş olan tiyatro, Helenistik Dönemin en nadide eserleri arasında bulunuyor. Geçmişte sahne kısmı ahşap olmakla birlikte, oyun günleri kurulup kaldırılıyormuş.
Tiyatro sahnesinin en arka tarafında ise Dionysos Tapınağı yer alıyor. Bergamalılar bu tapınağı 250 metrelik tiyatro terasının kuzeyine inşa etmiş. Bu şekilde ziyaretçiler bütün gezi yerine hakim olabiliyor.
Pergamon Tiyatrosu’nu içinde barındıran Pergamon Antik Kenti diğer bir ismiyle Bergama Antik Kenti’ni haftanın her günü 08.30 ila 19.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz.
1966 yılında kazısına başlanan antik tiyatronun sahne binası Anadolu’nun en eski üç katlı sahne binası olarak anılıyor. Kazı sırasında bulunan Apollon ve Melpomene heykelleri yine bu tiyatro bölümünde bulunmuş.
Afrodisias Tiyatrosu’nun ortasında yer alan yarım yuvarlak şeklindeki orkestra kısmı, 161-180 yıllarında oturma alanları sökülerek derinleştirilmiş ve arena gibi kullanılmaya başlanmış.
Sahne binasının içinde 6 tane giyinme odası bulunuyor. 5 metre yüksekliğinde olan sahne binasında Hellence yazıtlar yer alıyor. Sahne binasının kuzey duvarı ise arşiv olarak kullanılmış. Bu duvar üzerindeki yazıtlar Afrodisias Kenti ile alakalı önemli yazışmalara yer veriyor.
Ayrıca Afrodisias, 2017 yılında Dünya Mirası olarak tescillenmiş.
Öncelikle Helenistik Dönem’de Yunan tarzında inşa edilen antik tiyatroya, daha sonra Roma Dönemi’nde eklemeler yapılmış.
Grekoromon tarzında, 25 bin izleyici kapasitesine sahip olan Efes Antik Tiyatrosu, günümüzde de antik dünyanın en büyük tiyatrosu olma özelliğini taşıyor.
Tiyatronun ortasında bulunan ve sıkıştırılmış topraktan oluşan alanda gladyatör dövüşleri yapılmış. Orkestra bölümünde ise iki tünel ve sahne binasının altında ise kulis bölümü yer alıyor.
Haftanın 7 günü açık olan bu muhteşem kent, sadece dini bayramların ilk günü öğlene kadar kapalı oluyor.
Priene Antik Kenti’nin merkezinde yer alan tiyatro bölümü, 6.500 kişilik kapasiteye sahip. Roma Dönemi’nde birçok değişiklik geçirmesine rağmen Helenistik tarzını korumayı başarmış.
M.Ö. 3. yüzyılda inşa edilen tiyatro, üç bölümden oluşuyor. Bunlar; yamaca yaslanmış oturulan bölümler, sahne alanı binası ve her iki alan arasında kalan orkestra alanı.
M.Ö. 150 yıllarında bazı değişiklikler geçiren tiyatroya ayrıca M.Ö. 2. yüzyıldan itibaren bazı anıtlar dikilmiş. Ayrıca tiyatro içerisinde konuşanların süresinin ölçüldüğü bir su saati yer alıyor.
Priene Antik Kenti’ni ve tiyatroyu yazlarında 08.00 ila 19.00, kış aylarında ise 08.30 ila 17.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz.