Dünyanın neresine giderseniz gidin Türkiye’deki gibi zengin bir kahvaltı kültürü bulamazsanız.
Ülkemizde her bölgenin, her ilin kendine has değişmezleri olsa da kahvaltılar her daim bir şölen havasında geçer.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde güne bol acılı soğanlı ciğer dürümle ya da sıcacık bir kase çorba ile başlanırken Ege’de zeytinyağı ve peynir vardır başrollerde.
İllere göre pişirme şekli farklılık gösterse de İç Anadolu’da kahvaltıların yıldızı çoğunlukla çıtır çıtır simitlerdir.
Karadeniz’de ise hiçbir peynir zeytin çeşidi kuymak, kavurma ve pide üçlüsünün tahtına oturamaz.
Akdeniz’e indiğinizde sıcacık bol peynirli börekler, yöresel hamur işleri sizi karşılarken Marmara Bölgesi’nde zeytin ve farklı peynir çeşitleri ile yapılan kahvaltılar ön plana çıkar.
Benim için Gaziantep ve Hatay kahvaltılarının yeri bir başka. Peki siz en çok hangi yörenin kahvaltısını seviyorsunuz?
Hadi gelin Türkiye’nin kahvaltı haritasına mini bir giriş yapalım ve kahvaltısıyla ünlü şehirlerimizi mercek altına alalım.
İşte Türkiye’nin kahvaltısı rehberi:
İçindekiler
Günün her öğününün şölen havasında geçtiği iller arasında birinci sırada Gaziantep var, bence. Gaziantep’te kahvaltı keyfi de bir başka diyebiliriz.
Gaziantep’e gittiğinizde güne geleneksel bir kahvaltı ile başlamak isterseniz mutlaka beyran içmelisiniz. Ancak gastronomi cenneti Gaziantep’in kahvaltısı elbette beyranla sınırlı değil.
Antep usulü serpme kahvaltıda nohut dürüm, maş piyazı, yumurta piyazı, sahan kaymağı, Antep peynirli semsek ve tabi ki bol fıstıklı kaymaklı katmer gibi pek çok lezzet var.
Klasik kahvaltılıkları saymıyorum bile çünkü Antep’te kahvaltıya giderseniz onlara pek sıra gelmeyebilir.
Her ne kadar bölgenin diğer illeri kadar popülerleşmemiş olsa da Kilis’in geleneksel kahvaltı sofralarının da pek çok özel lezzeti var.
Oldukça zengin olan Kilis kahvaltılarının öne çıkan lezzetleri arasında çılbırı andıran, yoğurtlu yumurtalı mıkla, fıstıklı katmer, Hatay’dan aşina olduğumuz zahter, gözleme, kerebiç olarak da bilinen ve bir tür kurabiye olan gerebiç ve tazecik ekmeğinizi banmalık mis gibi bir zeytinyağı var.
Geleneksel Diyarbakır kahvaltısı genellikle tabla ciğercilerinde yapılır. Ancak son yıllarda popülerliğini giderek arttıran serpme kahvaltı kültürü Diyarbakır’a da sıçradı.
Peki onlarca çeşit peynir, zeytin gibi klasik kahvaltılıklar haricinde neler var Diyarbakır usulü serpme kahvaltıda?
Ağızda dağılan enfes bir kavurma, yerli pastırma, geleneksel hamur işleri, Diyarbakır usulü soğuk güveç, patlıcan ezmesi Diyarbakır serpme kahvaltılarının öne çıkan lezzetlerinden sadece birkaçı.
Van deyince eminim pek çoğumuzun aklına ilk hem göze hem de mideye hitap eden o başı sonu belli olmayan kahvaltı sofraları gelir.
Geleneksel Van kahvaltısında sizi Van’ın meşhur otlu peynirinden un, tereyağı ve yumurtanın efsanevi buluşması olan ‘murtuğa’ya, kavrulmuş buğdaydan yapılan kavuttan Van çöreğine pek çok lezzet bekliyor.
Peynir, zeytin çeşitlerini, karakovan balını, kaymağı, ev reçellerini, süzme yoğurttan yapılan otlu cacığını, sucuğu, kavurmalı yumurtayı ve hamur işlerini saymadan da geçmek olmaz tabi.
Geleneksel Erzurum kahvaltısının yıldızlarından biri kuymakla omlet arası bir tadı olan taze civil peyniri ile yapılan peynir kuymağı.
Bahar aylarında dağlarda yetişen çaşır otu ile genellikle etli olarak yapılan ot kavurması, hafif ısıtılınca bambaşka bir lezzete dönüşen tuzlu peynir helvası ve soğanlı yumurtalı kavurma çullaması geleneksel Erzurum kahvaltılarının olmazsa olmazlarından.
Erzurum kahvaltılarını diğer illerden ayıran özelliklerden biri de tatlı çeşitlerinin de bir hayli fazla olması.
Pestil çullaması ve dut çullaması bu tatlı lezzetlerin en geleneksel olanlarından ikisi.
Erzurum’daki kahvaltı mekanları hakkında ayrıntılı bilgiyi Erzurum Yemek Rehberi yazımızda bulabilirsiniz.
Şölen tadında bir kahvaltı sofrası vadeden şehirlerimizden biri de tabi ki Hatay.
Çekirdek gibi çıt çıt yenen minicik halhalı zeytin, kırma zeytin, sürk peyniri, taze Antakya peyniri, tuzlu yoğurt geleneksel Hatay kahvaltılarının öne çıkan yöresel lezzetlerinden sadece birkaçı.
Hatay’ın zengin kahvaltı menüsü içerisinde tazecik mis kokulu domatesler, Samandağ’ın acı biber, zahter, cevizli biber ezmesi başta olmak üzere kahvaltılık mezeler, taze cevizle yapılan reçel, narenciye reçelleri, rezeneli bir hamur işi olan külçe ve daha niceleri bulunuyor.
Tüm gününüzü sofra başında oturarak geçirmek isteyeceğiniz bir kahvaltı için istikametiniz Hatay olsun derim.
Türkiye’nin gastronomi harikası şehirleri arasında ilk sıralarda yer alan Hatay sadece yemekleri ile değil kahvaltıları ile de misafirlerine tadı damaklarından uzun süre silinmeyecek bir ziyafet sunuyor.
Adana’da güne ciğerle başlama geleneği yüz yılı aşkın süredir devam ediyor. Eğer siz de Adana’daysanız ve güne ciğerle başlamak istiyorsanız gün ağarmaya başlamadan yollara düşmelisiniz. Çünkü kahvaltı edebileceğiniz ciğercilerin pek çoğu öğlen olmadan kapanıyor.
Bana güne ciğerle başlamak ağır gelir derseniz de üzülmeyin. Geleneksel Adana kahvaltısında sizi bekleyen onlarca lezzet var.
Peynirli soğanlı bir iç harçla hazırlanan hamur işi sıkma, uzayıp giden peyniri ile insanın aklını başından alan Adana usulü su böreği, hele bir de fırından yeni çıkmış sıcak haline denk gelirseniz tepsinin yarısını bitirebilirsiniz, demedi demeyin ya da güne hızlı başlamak isteyenler için bir bardak muzlu süt sizi bekleyen Adana usulü kahvaltı seçeneklerinden.
Konya kahvaltısının yıldızı tabi ki küflü peynir ve Konya usulü peynirli börek olsa da yufka ekmeği ile hazırlanan Konya sıkması ve yine küflü peynirden yapılan sündürme Konya kahvaltılarının en sevilen lezzetlerinden.
Her ne kadar Konya denilince akıllara ilk etli ekmek gelse de Konya kahvaltılarında tahinli, sebzeli ya da peynirli gibi pek çok pide çeşidi bulabilirsiniz.
Son olaraksa Konya’nın meşhur kuru bamya çorbasının özellikle kış aylarında kahvaltılarda sıkça içildiğini de söyleyeyim.
Konya’da kahvaltı keyfi için mutlaka gitmeniz gereken yerleri Konya Yemek Rehberi yazımızda bulabilirsiniz.
Her ne kadar herkesin damak zevkine uygun olmasa da geleneksel Sivas kahvaltısı denildiğine ilk akla gelen kelle.
Sivaslıların kelle kırmak diye bahsettiği bu geleneksel kahvaltı özellikle kış aylarında çokça tercih ediliyor.
Sivaslılar kendilerine en güzelinden bir ‘kelle ziyafeti’ çekmek için sabahın erken saatlerinde kelle pişiren özel fırınların yolunu tutuyor.
Kelle ziyafeti benlik değil derseniz de Sivas’ın pekmezle kaynatılan meşhur kazan simidi ile de kendinize enfes bir kahvaltı ziyafeti çekebilirsiniz.
Kayseri kahvaltıları tabii pastırmasız ve sucuksuz düşünülemez. Sucuklu ya da pastırmalı yumurtaya ekmek banmak Kayseri’de kahvaltı yapmanın şanındandır.
Siz de Kayseri’ye giderseniz hem pastırmalı hem de sucuklu yumurta denemeden dönmeyin derim.
Hafif mayhoş içecekleri seviyorsanız da kahvaltıda çayın yanında Gilaburu suyu da içebilirsiniz. Gilaburu ne diye soracak olursanız, Kayseri ve civarında yetişen kirazı andıran bir tür çalı meyvesi.
İzmir ve kahvaltı denilince şüphesiz hepimizin aklına boyoz geliyor. Usulü yanında haşlanmış yumurta ile yemek olsa da bence İzmir’in meşhur tulum peyniri ile de muhteşem oluyor boyoz.
Özellikle fırından yeni çıkmış sıcacık çıtır çıtır bir boyoz alırsanız yemelere doyamayabilirsiniz benden söylemesi.
Biraz kendimizi şımartalım şöyle bol kalorili güzel bir kahvaltı edelim derseniz de en güzel alternatifiniz tabi ki kumru.
İçinde çeşit çeşit şarküteri ürününden peynire pek çok malzeme bulunan ve özel bir ekmeğe hazırlanan kumru, İzmir kahvaltılarının en aranan lezzetlerinden.
Pek çok Ege ilinde olduğu gibi Aydın’da da kahvaltının yıldızlarından biri tabi ki zeytin ve zeytinyağı.
Bence Aydın kahvaltı sofralarının en lezzetlilerinden biri de lor peyniri, biber, domates ve taze yeşilliklerle yapılan çingen salatası.
Bu salataya son dokunuş elbette Ege’nin o güzel sızma zeytinyağı ve çörek otu ile yapılıyor.
Aydın’da kahvaltıya giderseniz yine bir Aydın klasiği olan sıcacık bazlamaları zeytinyağına banıp yemeyi de ihmal etmeyin.
Karadeniz Bölgesi’nde hangi şehre giderseniz gidin pek çok ortak lezzet bulacaksınız. O yüzden Karadeniz Bölgesi’ni il il ayırmaktansa ortak bir başlık altında yazmak daha iyi olur diye düşündüm.
Karadeniz kahvaltılarının yıldızı elbetteki Trabzon’un o sapsarı mısır unu ve tereyağı ile yapılan kuymak olsa da Rize kavurmasının da sofralarda yadsınmaz bir yeri var.
Mısır ekmeği, fasulye turşusu kavurması, pazılı kaygana, mis gibi bir tereyağı ve tabi ki Bafra’nın parmak ısırtan pideleri Karadeniz kahvaltılarının öne çıkan lezzetlerinden.
Marmara Bölgesi’nde diğer bölgelerimizde olduğu gibi bir ziyafet havasında geçen kahvaltılar olmasa da belli başlı şehirlerin kendilerine has lezzetleri, geleneksel sofralarının olmazsa olmazları var.
Mesela Bursa’nın fırından yeni çıkmış sıcacık tahanlısının yani tahinli pidesinin kahvaltıdaki yeri çok başka.
Uğruna ’50 Peynirli Şehir Balıkesir’ adında kitap bile yazılan Balıkesir kahvaltılarının olmazsa olmazı tabi ki peynirleri.
Trakya’nın hemen hemen her şehrinde bulabileceğiniz ekşimikli kızarmış biber, akşamları meze kahvaltı da ekmeğe sürerek yiyebileceğiniz acılı ya da Kırklareli’nin eski kaşar peyniri…
Gördüğünüz üzere Trakya’nın lezzetleri saymakla bitmiyor. O yüzden Trakya’nın farklı illerinden gelen yöresel lezzetleri damak zevkinize göre birleştirip muhteşem bir kahvaltı hazırlamak sizin elinizde.
Marmara Bölgesi’nin serpme kahvaltısı da Türkiye’nin birçok kahvaltılığını içeriyor.