Şehzadeler şehri olarak anılan, pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış Amasya’nın tarihine yakışır, oldukça zengin bir mutfağı var.
İç Anadolu ve Karadeniz bölgeleri arasında köprü konumunda olan Amasya’nın yöresel mutfağında hem Anadolu hem de Karadeniz mutfaklarından izlere rastlamak mümkün.
Diyorum ve lafı daha fazla uzatmadan sizi Amasya’nın tatları damağınızdan uzun süre silinmeyecek lezzetleri ile baş başa bırakıyorum.
Amasya’ya giderseniz lezzeti il sınırlarını çoktan aşmış mini mini misket elmasından, nefis kirazından, kuru bamyasından, sıkma köy tarhanasından, elma lokumundan ve keçiboynuzu pekmezinden almadan, Merzifon ilçesinin meşhur lezzeti topuz kebabından tatmadan dönmeyin.
Yazıyı okuduktan sonra kendinizi Amasya’ya bilet bakarken bulabilirsiniz, demedi demeyin.
İçindekiler
Anadolu’nun bol bakliyatlı, yoğurtlu en sevilen çorbalarından biri de toyga çorbası.
Üzeri tereyağında kızdırılmış kuru naneli, nohutlu ve buğdaylı, hem doyurucu hem de oldukça lezzetli toyga çorbası özellikle kış aylarında Amasya sofralarından hiç eksik olmuyor.
Bazı yörelerde un çorbası olarak da bilinen helle çorbası Amasya mutfağının olmazsa olmaz çorbalarından biri.
Tereyağında kavrulmuş unlu ve pirinçli helle çorbasını Amasya’daki pek çok restoranda bulabilirsiniz.
Siz de çocukluğunuzda anneannenizin ya da babaannenizin evinde içtiğiniz çorbaları özlüyorsanız helle çorbasını es geçmeyin derim.
Bazı yörelerde erişte de denilen kesme ile yapılan yeşil mercimekli nefis bir yoğurt çorbası kesme ibik.
Siz de özellikle kış aylarında yemeğe içinizi ısıtacak sıcacık bir kase çorba ile başlamayı seviyorsanız Amasya’nın kesme ibik çorbasına mutlaka bir şans verin derim.
Amasya usulü keşkeği diğer yörelerde yapılan keşkeklerden ayıran en temel fark içine koyun budunun yanı sıra biraz da çemen koyulması.
Siz de tandır ateşinde, kaburga üzerinde pişen lokum gibi keşkeğin en lezzetlisini tatmak isterseniz istikametiniz Amasya’nın keşkeği ile meşhur ilçesi Merzifon olsun.
Amasya mutfağının en sevilen lezzetlerinden biri de sunumu ile göz dolduran tadı ile sofralarda lezzet fırtınası estiren bat.
Hazırlanan yeşil mercimekli, soğanlı, cevizli harç derin bir kaseye dolduruluyor. Sonrasında kasenin kenarlarından sarkacak şekilde etrafına asma yaprakları diziliyor.
İşin bence en keyifli yanı ise geleneksel hali ile bat yemek. Önce kenardan sarkan asma yapraklarından birini alıyorsunuz ardından ismiyle müsemma yeşil mercimekli harca batırıp içini doldurarak bir lokmada yiyorsunuz. Yani asma yaprakları bir nevi kaşık görevi görüyor.
Bazı yerlerde yanında kızarmış ekmekle de servis edilen battan yemeden Amasya’dan ayrılmayın derim.
Adından da tahmin edebileceğiniz gibi bakla dolmasının harcına kuru bakla ekleniyor ve ortaya karşı konulmaz bir lezzet çıkıyor.
Asma yaprağı ile yapılan bakla dolması mini mini sarılıyor, tek lokmada yeniyor.
Genellikle üzerine kaburga dizilerek servis edilen bakla dolması tadıyla değil görüntüsü ile de iştah kabartıyor.
Sadece Orta Anadolu illerimizde değil Amasya’da da bahar geldi mi doğada kendiliğinden yetişen madımak otu tezgahlarda yerini almaya başlıyor.
Taze madımak otundan yumurtalı nefis kavurmasının haricinde pek çok yemek yapılıyor. Salata, çorba, börek, bükme, pide bunlardan sadece birkaçı.
Ayrıca Amasya’da bahar aylarında toplanan madımaklar kurutulup kış için saklanıyor. Denk gelirseniz kuru madımakla yapılan sütlü yemeği de asla es geçmeyin derim.
Pancar denilince aklınıza hemen tezgahlarda bolca gördüğümüz kırmızı pancar gelmesin.
Amasya’nın bu meşhur pastırmalı yemeği kuş ekmeği de denilen pancar otundan yapılıyor.
Pilavlık bulgurlu, pastırmalı, kıymalı ve yumurtalı bu nefis yemek Amasya’da tadılmayı bekleyen en nefis lezzetlerden biri.
Yaz mevsiminin en güzel sebzeleri arasında ilk sıralarda yer alıyor bence patlıcan.
Her ne kadar farklı yörelerde patlıcanla yapılan pek çok benzer yemek olsa da Amasya’nın patlıcan pehlisinin tadı bence bir başka.
Tadını kaburga etinden alan patlıcan pehliden tatmadan Amasya’dan ayrılırsanız üzülürsünüz.
Özel baharatlarla harmanlanan kuzu eti, patlıcan ve yeşil biberle birlikte şişlere diziliyor. Bakır sahanlarda dinlendirildikten sonra pişirilip servis ediliyor.
Siz de ağızda dağılan lokum gibi bir et ile kendinize mini bir ziyafet çekmek isterseniz Amasya kebabı olarak da bilinen şıngır kebabı en güzel alternatiflerden biri olacaktır.
Meyveli et yemeklerini seviyorsanız geleneksel Amasya mutfağının ayva gallesi tam size göre.
Ayvanın mayhoşluğu ile tadına tat katan nohutlu etli bu nefis yemek tam damak çatlatan türden.
Son bir lezzet tüyosu verecek olursam yemeğin kalan suyuna kızarmış ekmek banmayı da ihmal etmeyin.
Amasya’ya yolu düşen herkesin mutlaka tatması gereken lezzetlerin başında geliyor bence Amasya çöreği.
Bol cevizli haşhaşlı bu muhteşem hamur işi günün her saatine yakışan nefis bir lezzet. Özellikle yanında taze demlenmiş çayla mükemmel oluyor.
Bol cevizli haşhaşlı Amasya yağlısı, hem kahvaltıların hem de çay saatlerinin en vazgeçilmezleri arasında ilk sırada yer alıyor.
Amasya’ya giderseniz gözünüze kestirdiğiniz bir fırına girip kendinize en güzelinden bir Amasya yağlısı ısmarlamadan dönmeyin derim. Bir de fırından yeni çıkmış sıcak haline denk geldiniz mi değmesinler keyfinize.
Çökelek peynirli, tereyağlı maydonozlu iç harç incecik açılan pide hamurunun üzerine yayılıyor. Ardından taş fırınlarda çıtır çıtır oluncaya kadar pişiriliyor.
Günün her saatine yakışan bir lezzet arıyorsanız çökelekli pide tam size göre.
Akıtma ya da krep olarak da bilinen cızlak Amasya’nın en sevilenlerinden biri.
Pekmeze batırılarak tüketilen özellikle de çocukların favorilerinden biri olan cızlak, Amasya kahvaltılarının tadına tat katıyor.
Her ne kadar adı börek olsa da yakasal böreği bence daha çok bazlamaya benziyor. Günün her öğününde ekmek niyetine sofralarda kendine yer bulan yakasal böreği, Amasya sofralarında yemeklerin en leziz eşlikçilerinden.
Amasya’ya giderseniz dönüşte yolluk niyetine birkaç tane yakasal böreği almayı da ihmal etmeyin derim.
Tereyağlı, bol cevizli pekmezli dene hasudası Amasya’ya gidenlerin mutlaka tatması gereken lezzetlerden biri.
Mutfaklarımızda oldukça yaygın olan bol şerbetli hamur tatlıları ile aranız yoksa Amasya’ya gittiğinizde dene hasudasını mutlaka deneyin derim.
Az malzeme ile mutfakta kısa sürede harikalar yaratmayı sevenlerin favori tatlıları arasında ilk sıralarda yer alıyor paluze.
Hem sıcak hem de soğuk olarak servis edilen paluze her mevsim Amasya sofralarının en sevilen tatlılarından biri.
Amasya’nın misket elma olarak da bilinen mini mini kırmızı elmaları ile yapılan, üzeri kaymaklı nefis tatlısından tatmadan dönerseniz üzülürsünüz.
Şerbetli hamur tatlılarının ön planda olduğu geleneksel Amasya mutfağının en sevilen tatlılarından biri de yoka tatlısı.
Görüntüsü ile gül böreği andıran, bol cevizli yoka tatlısı, Amasya çay saatlerinin en güzel eşlikçilerinden biri.
Bayat ekmekleri değerlendirmenin en tatlı yolu olsa gerek unutma beni tatlısı.
Bayat ekmekler şekerle kaynatılan pekmezli bir şerbetle ıslatılıyor. Ardından süzülüp ceviz ile süsleniyor ve afiyetle yeniyor.
Amasya’nın şeker böreği aslında kıyır kıyır bir un kurabiyesi. Şeker böreği özellikle çayla nefis gidiyor.
Siz de çayı yanında tatlı bir şeyler olmadan içemeyenlerdenseniz ağızda dağılan şeker böreği tam size göre.