Tunceli sadece doğal güzellikleri ile değil nefis mutfağı ile de insanı kendine çekiyor. Geleneksel Tunceli mutfağının temellerini tahıllar, et ve süt ürünleri gibi hayvansal gıdalar oluşturuyor.
Pek bilinmese de Tunceli’nin oldukça zengin bir mutfağı var. Hatta bu mutfak öyle zengin ki neredeyse her ilçesinin kendine has bir lezzeti var. Pülümür ilçesinin uğruna festivaller düzenlenen nefis bir balı onlardan sadece biri.
Tunceli’ye giderseniz Ovacık İlçesi’nin meşhur dağ sarımsağından, Pülümür’ün uğruna festivaller düzenlenen balından, orcik de denilen cevizli sucuğundan, dut kurusundan tatmadan ve almadan dönmeyin derim.
Tunceli’de içinizi ısıtacak mis gibi çorbalardan anne eli değmiş gibi lezzetli tencere yemeklerine, lokum gibi etlerden efsane hamur işlerinden keşfedilmeyi bekleyen pek çok lezzet var. İşte onlardan sizin için seçtiklerimiz.
İçindekiler
Türk mutfağının en klasik çorbalarından biri olsa gerek bakliyat ve tahılların yoğurtla buluştuğu çorbalar.
Tunceli’nin yoğurtlu çorbası da sadece dövme yani buğday ile yapılıyor. Tunceli usulü dövme çorbası üzerine bol kırmızı biberli tereyağı gezdirildikten sonra da afiyetle yeniyor.
Her ne kadar biraz klasik olsa da dövme çorbasını Tunceli’de tadılacaklar listenize mutlaka alın derim.
Bayat ekmekleri değerlendirmenin en lezzetli alternatiflerinden biri Tunceli mutfağının cumuru.
Kızartılan ekmekler küçük küçük doğranıyor. Ardından üzerine çökelek peyniri serpilip kızgın tereyağı gezdiriliyor.
Günün her saatine yakışan bir lezzet olan cumur, Tunceli mutfaklarında sıkça pişiriliyor. Minik de bir lezzet tüyosu verecek olursam cumur deneyecek olursanız üzerine biraz da ceviz serpin derim.
Yaş maya ile hazırlanan hamurlar incecik açılıyor. Ardından arasına tercihe göre peynirli soğanlı, kavurmalı ya da bulgurlu bir harç yayılıyor.
Yarım ay şeklinde kapatılan patile, üzerine tereyağı sürülerek sacda pişiriliyor. Siz de akşam üzeri çay eşliğinde minik bir şeyler atıştırmak isterseniz patileye mutlaka bir şans verin.
Tunceli’nin Dersim ilçesi ile özdeşleşmiş muhteşem bir hamur işi babuko. Hazırlanan yuvarlak şekilli hamurlar fırında pişiriliyor. Ardından ortası oyularak tabak şekli veriliyor. Sonrasında ise hamurun içinden çıkarılan parçalar küçük küçük doğranıp tekrar hamurun içine atılıyor. Sarımsaklı yoğurt ve eritilmiş tereyağı ile son dokunuş yapıldıktan sonra babuko afiyetle yeniyor.
Yoğurtlu hamur işi denildiğinde sizin için de akan sular duruyorsa babukoyu asla es geçmeyin.
Geleneksel Tunceli mutfağının yapımı oldukça zahmetli ama sofralarda şölen havası estiren hamur işleri arasında ilk sıralarda geliyor şir.
Açıldıktan sonra rulo şeklinde sarılan hamurlar fırında iyice kızarıncaya kadar pişiriliyor. Ardından tercihe göre üzerine eritilmiş tereyağı ya da yoğurt gezdirilerek servis ediliyor.
Benim oyum ise kesinlikle yoğurtlusundan yana.
Halk arasında pargaç da denilen Dersim kömbesi, çay saatlerinin değişmez lezzetlerinden biri. Daha ilk ısırıkta sizi çocukluğunuza, anneannenizin ya da babaannenizin mutfağına ışınlayacak bir lezzet arıyorsanız Dersim kömbesi tam size göre.
Dışı kıtır içi çıtır Dersim kömbesi yanında yanında tulum peyniri ile efsane oluyor, benden söylemesi.
Kim hayır diyebilir ki sıcacık çıtır çıtır bir bişi ile güne başlamaya. Tuncelilerin bişisi aslında bildiğimiz pişi.
Ancak unundan mı yanında gelen nefis tulum peyniri ve reçelden mi bilinmez Tunceli usulü bişi bir başka güzel.
Arasına kakaolu fındık kreması ya da tereyağı bal sürünce de güzel oluyor ama ben tulum peyniri ve reçelli halini tek geçerim.
Çiriş ya da helik olarak da bilinen ot ile yapılan hem sağlıklı hem de lezzetli bir yemek gulik aşı.
Nisan mayıs aylarında dağlardan toplanan gulik otları bol soğan, biraz salça ve bulgurla birlikte kavruluyor.
Gulik aşının sade hali de güzel ama üzerine biraz sarımsaklı yoğurt gezdirdiniz mi tadı bir başka oluyor.
Mantar ve et ile yapılan, hafif sulu tencere yemeği tadında bir lezzet Tunceli’nin sebzeli mantar yemeği.
Siz de nerede olursanız olun suyuna ekmek banmalık ev yemeği kıvamında yemekler arıyorsanız Tunceli mutfağındaki en güzel alternatiflerden biri mantar yemeği olacaktır. Denk gelirseniz mutlaka tadın derim.
Anadolu mutfaklarında çok sık pişirilen haşıl Tunceli’de de karşımıza çıkıyor. İyice yumuşayıncaya kadar haşlanan bulgur, süzme yoğurt ve tereyağı ile buluşuyor. Hele bir de üzerine biraz acı kırmızı pul biber serptiniz mi tadına doyum olmuyor.
Kıvamı ile püreyi andıran haşılı Tunceli’de tadılacaklar listenize mutlaka alın.
Kuru soğan, bayat ekmek ve tereyağı ile yapılan son derece basit ama bir o kadar da lezzetli bir yemek soğan aşı.
Tunceli’nin en eski, en geleneksel yemeklerinden biri olan soğan aşından tatmak isterseniz istikametiniz size en yakın esnaf lokantası olsun derim.
Bol soğanlı bir yemek diye ön yargı ile yaklaşmayın ve mutlaka tadın. Emin olun soğan aşının tadı damağınızda kalacak.
Düğürcük de denilen ince bulgur ile yapılan, harcında un, yoğurt gibi pek çok malzeme olan tadı damağınızdan uzun süre silinmeyecek bir lezzet yoğurtlu köfte.
Haşlanan yuvarlak köfteler süzüldükten sonra servis tabağına alınıyor. Ardından üzerine sarımsaklı yoğurt ve biberli yağ gezdirilerek servis ediliyor.
Klasik bulgur köftesi gibi dursa da Tunceli’nin yoğurtlu köftesi bir başka güzel.
Hem et yemeklerinin hem de sebze yemeklerinin yanına çok yakışan muhteşem bir eşlikçi dövme pilavı.
Dövme yani buğday ile yapılan nohutlu, tel şehriyeli dövme pilavının ana yemek olarak servis edildiği bile oluyor.
Dövme pilavını ana yemek olarak tercih edecekseniz yanına bol köpüklü bir ayran biraz da lahana turşu söyleyin derim. Emin olun pişman olmazsınız.
Dut tatlısı Tunceli’de en çok yetişen meyvelerden biri olan kara dut ile yapılan nefis bir sütlü tatlı.
İrmik, süt ve karadutun buluştuğu dut tatlısı özellikle çocukların favorilerinden. Tunceli’ye giderseniz dut tatlısını asla es geçmeyin derim.
Farklı yörelerde kalburabastı da denilen efsane bir hamur tatlısı kalbur hurması.
Halbur hurması sade hali de bir baş yapıt ama üzerine bir top kaymaklı dondurma koyulduğunda sofralarda lezzet fırtınası yaşatıyor.
Rafine şekersiz un helvası mı olurmuş demeyin. Tunceli mutfaklarında pekmez ile tadı damaklardan uzun süre silinmeyecek bir un helvası pişiriliyor.
Tunceli gezinize keyifli bir tatlı molası vermek ya da yemekten sonra kendinizi şımartmak isterseniz pekmez helvası en güzel alternatiflerden biri olacaktır.