Orta Asya’dan gelen tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan Ağrı’nın kendine has yemeklerle dolu nefis bir mutfağı var.
Doğu Anadolu’nun en özgün mutfaklarından birine sahip olan Ağrı mutfağında pek çok doğu ilinde olduğu gibi etli yemekler çoğunlukta.
İlginç isimleri ile merak uyandıran Ağrı’nın geleneksel mutfağını yakından tanımaya ne dersiniz?
İçindekiler
Ağrı kahvaltılarının olmazsa olmazlarından biri, adını hamurunun içine koyulan ve yabani bir ot olan çirişten alan kete.
Siz de Ağrı’ya giderseniz yanında bir bardak demli çay ve sıcacık bir kete ile güne başlamadan dönmeyin derim.
Hatta bir de ufak bir lezzet tüyosu verecek olursam, çiriş ketesi yanında çökelek peyniri ile efsane oluyor!
En keyifli kahvaltıların olmazsa olmaz hamur işlerinden biri de tabi ki pişi.
Her yörenin kendine has bir pişi hamuru açma ve kızartma tarzı var. Ağrı usulü pişinin hamuru ise maya ile hazırlanıyor ve ortaya pofur pofur kızarmış çıtır çıtır bir lezzet çıkıyor.
Eğer siz de pişiyi benim gibi tatlı lezzetler ile buluşturmayı seviyorsanız Ağrı’nın meşhur beyaz balı ile denemenizi öneririm.
Ağrı denilince akla ilk gelen yemek olsa gerek abdigör köftesi. Yapılışı ve tadı ile alışık olduğumuz köftelerden oldukça farklı olan abdigör köftesi, özellikle Doğubeyazıt ilçesinde oldukça yaygın.
Abdigör köftesi klasik köftelerin aksine kıyma ile değil tokmakla dövülen et ile yapılıyor. İyice ezilen et, yumurta, soğan ve baharatlarla birlikte güzelce yoğurulup pişiriliyor. Ardından bol tereyağlı sade pirinç pilavı ile birlikte servis ediliyor.
Farklı et yemekleri ile meşhur geleneksel Ağrı mutfağının en sevilen yemeklerinden biri de sac kavurma ya da geleneksel adı ile selekeli.
Bol tereyağlı, sarımsaklı, yoğurtlu ve salçalı bir kavurma olan selekeliyi Ağrı’daki pek çok restoranın menüsünde bulabilirsiniz.
Yolunuz Ağrı’ya düşerse kendinize ağızda dağılan lokum gibi bir sac kavurma nam-ı diğer selekeli ısmarlamadan dönmeyin derim.
Genellikle oğlak veya kuzu eti ile hazırlanan bu nefis yemek adını ete esas tadını ve rahiyasını veren gösteberg otundan alıyor.
Buğulama olarak da bilinen bu aromatik et, geleneksel Ağrı mutfağının en sevilen yemekleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. Ağrı’ya giderseniz gösterberg eti mutlaka deneyin derim.
Ağrı mutfağı denilince akıllara ilk olarak et ve etli yemekler gelse de Ağrı’da bulunan Cuma Çayı’nda nefis alabalıklar da avlanıyor.
Siz de et yemeklerine kısa bir mola vermek, gönlünüzce balık keyfi yapmak isterseniz kendinize en güzelinden bir alabalık ısmarlayabilirsiniz.
İçinde kıyma olmadığı için yalancı köfte diye anılan bu köfte, buğday, un ve bulgur ile hazırlanıyor.
Ardından üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek servis ediliyor. Ağrı’nın yalancı köftesi, bugüne kadar yediğiniz tüm yoğurtlu köfteleri unutturacak güzellikte, demedi demeyin.
Yarma ya da daha şehirli adıyla buğday ile yapılan, neredeyse püre kıvamında bir yemek haşıl.
Haşıl hazırlarken yarma yumuşacık oluncaya kadar iyice haşlanıyor. Ardından bir tabağa alınıyor ve ortası havuz şeklinde açılıyor. Açılan boşluğa bol sarımsaklı yoğurt ve tereyağı gezdirildikten sonra afiyetle yeniyor.
Özellikle Doğu Anadolu Bölgesi’nde yeşil mercimek ve erişte ile nefis çorbalar, yemekler yapılıyor.
Ancak Ağrı’nın eriştesi alışık olduğumuz tatlardan çok farklı. Ağrı usulü erişte hazırlanırken ev eriştesi ve yeşil mercimek birlikte kaynatılıp süzülüyor.
Ardından başka bir tencerenin tabanı biraz yağlanıyor ve yuvarlak dilimlenmiş patatesler diziliyor. Sonrasında erişteli yeşil mercimekli karışım patateslerin üzerine ilave ediliyor ve patatesler iyice kızarıncaya kadar pişiriliyor. Patatesler kızardıktan sonra ise ters çevrilip sıcak sıcak servis ediliyor.
Erişte aşı, Ağrı’nın hem göze hem de mideye hitap eden en muhteşem lezzetlerinden biri.
Doğu Anadolu’da oldukça yaygın bir tatlı olan hasude, Ağrı mutfağının da en sevilen tatlılarından biri.
Hazırlanan şerbetin içine un eklenerek yapılan bu nefis tatlının üzerine bir de bolca ceviz eklediniz mi tadına doyum olmuyor benden söylemesi.
Van mutfağından aşina olduğumuz murtuğa Ağrı mutfaklarında da sıkça pişiriliyor.
Un, şeker, süt ve su macun kıvamına gelinceye kadar karıştırıldıktan sonra yağda kızartılıyor. Ardından helva şekli veriliyor.
Son olarak da üzerine bol ceviz ya da fındık ilave edilip afiyetle yeniyor.
Van’da olduğu gibi Ağrı’da da özellikle soğuk kış günlerinde kahvaltıların en sevilen lezzetlerinden biri murtuğa.
Bu bal bir başka bal. Rengi, dokusu ve tadı ile gönülleri fetheden Ağrı’nın beyaz balı bildiğiniz tüm çiçek ballarını unutturabilir, demedi demeyin. Özellikle kızarmış ekmek ve tereyağı ile efsane oluyor, benden söylemesi.
Ağrı’ya giderseniz meşhur beyaz balından, dut pekmezinden, mis gibi köy tereyağından, pazarlarda satılan bakliyatın tahılın en doğalından, mevsimine denk gelirseniz çiriş otundan bolca almadan dönmeyin.