Orta Anadolu’da yer alan Niğde, Hititler’den Persler’e, Selçuklular’dan Osmanlı’ya pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış. Her medeniyet ise kendine izler bırakarak Niğde mutfağına büyük katkılar sağlamış.
Niğde’ye giderseniz beyaz kiraz reçelinden, tatlı atıştırmalıkların en lezzetlisi köfterinden, elmasında, kirazından tatmadan ve almadan, lezzeti il sınırlarını çoktan aşmış gazozundan içmeden, kışlık yufka, bakliyat gibi doğal ürünlerinden almadan dönmeyin derim.
Kış hazırlıklarının bolca yapıldığı, bol malzemeli çorbaların sofralardan eksik olmadığı, sebze kavurmalarının ön planda olduğu Niğde mutfağına doğru mini bir keşif yolculuğuna çıkmaya ne dersiniz?
İçindekiler
Adına aldanıp içinde bildiğimiz kırmızı pancar var zannetmeyin. Niğdelilerin aşlık da dediği yarma ile yapılan oldukça farklı bir lezzet sütlü pancar çorbası.
Yarmalar sütle birlikte haşlanıyor. Ardından içine rendelenmiş şeker pancarı ilave edilip tekrar pişiriliyor.
Genellikle evlerde pişirilen bir çorba olsa da sütlü pancar çorbasını ev yemekleri yapan bazı restoranlarda bulabilirsiniz. Denk gelirseniz bir deneyin derim.
Niğde usulü söğürme kuzu eti ile patlıcanın buluştuğu, daha ilk lokmada kendine hayran bırakan nefis bir yemek.
Özellikle kalabalık sofraların en aranan ve en sevilen lezzetlerinden biri olan söğürmeyi Niğde’ye gittiğinizde mutlaka tadın derim.
Meyveli yemekleri seviyorsanız Niğde’nin elma dolmasına da bir şans verebilirsiniz.
İçi oyulduktan sonra hafif haşlanan elmaların içine pirinçli kıymalı bir harç dolduruluyor. Üzerine domatesli bir sos gezdirildikten sonra da pişiriliyor.
Klasik biber kabak dolmasının yerini ne kadar tutar bilinmez ama farklı lezzetler denemeyi seviyorsanız pirinçli elma dolmasına bir şans verebilirsiniz.
Anadolu mutfaklarında sıkça rastladığımız lezzetlerden biri meyveli et yemekleri. Ayva boranisi de Niğde mutfağının en özel meyveli et yemeklerinden.
Kuzu etli, soğanlı, pekmezli ve tabi ki ayvalı borani, Niğde’ye gittiğinizde asla es geçmemeniz gereken lezzetlerden biri bence.
Her ne kadar bamya denilince akıllara ilk Konya gelsene de Niğde mutfaklarında da bamya ile nefis lezzetler hazırlanıyor. Taze bamya ile hazırlanan etli salçalı bamya da onlardan biri.
Siz de sebze yemeği olmadan yaşayamayanlardansanız istikametiniz en yakın esnaf lokantası, siparişiniz de etli bamya olsun derim. Etli bamya yiyecek olursanız üzerine biraz da limon sıkarak deneyin derim.
Yuvarlak dilimlenen kabaklar bol soğan ve kıyma ile pişiriliyor. Ocaktan aldıktan sonra da üzerine bol dereotu gezdirilerek servis ediliyor.
Yanında sarımsaklı yoğurt ve kızarmış ekmek ile nefis bir öğün olan kabak musakka, Niğde mutfaklarında en sık pişirilen sebze yemeklerinden biri.
Siz de akşam yemeklerini hafif geçirmeyi sevenlerdenseniz kabak musakka güzel bir alternatif olacaktır.
Adından da tahmin edebileceğiniz gibi asma yapraklarını diderek yapılan ditme özellikle kış aylarında Niğde sofralarından eksik olmuyor.
Ancak işin sırrı toplanan asma yapraklarının didilmesinde değil tuzla ovulduktan sonra beze sarılarak kurutulmasında saklı.
Ditme genellikle evlerde yapılan bir yemek ancak şanslıysanız bazı esnaf lokantalarında denk gelebilirsiniz. Aklınızda bulunsun!
Kıyma ve bulgurun başrolde olduğu yuvarlak köfteler diyebileceğim Mazaklı köftesi, geleneksel Niğde mutfağının en özel lezzetleri arasında ilk sıralarda yer alıyor.
Salçalı, soğanlı özel bir sosla birlikte pişirilen Mazaklı köftesi, Niğde tadılacaklar listenizde ilk sıralarda olsun derim.
Minik minik doğranmış kuşbaşı etler domates, biber ve soğanla buluşuyor. Özel baharatlarla harmanlandıktan sonra da tavada ya da özel güveç kaplarında pişiriliyor. Niğde tavayı tadacak olursanız yanında sıcacık pide ya da tereyağlı pirinç pilavı ile yemenizi öneririm.
El açması erişte haşlandıktan sonra kavrulmuş ceviz ve peynirle buluşuyor ve ortaya karşı konulmaz bir lezzet çıkıyor.
Özellikle tulum peynirli yapıldığında ve biraz da acı kırmızı pul biber serpildiğinde tadına doyum olmuyor. Benden söylemesi.
Sarım burma ya da Niğdelilerin tabiri ile kıvırma börek Nevşehir mutfaklarında en sık pişirilen tatlılardan biri.
Bol cevizli, şerbetli sarım burma tatlısı şerbetli hamur tatlısı severlerin Niğde mutfağındaki favorilerinden biri.
Rengini pekmezden alan halveter tatlısının yapılışı un helvasını andırıyor.
Üzeri bütün cevizlerle süslenerek servis edilen halveter tatlısı Niğde mutfağının es geçilmemesi gereken tatlılarından biri. Görürseniz es geçmeyin derim.
Yapımı oldukça zahmetli olan kaymak tatlısı Niğde sofralarında lezzet fırtınası estiriyor desem abartmış olmam.
Peki neymiş bu kaymak tatlısı diyecek olursanız kocaman tepsilerde hazırlanan şerbetli bir tür hamur tatlısı ama klasiklerden oldukça farklı.
Genellikle kare dilimlenerek servis edilen kaymak tatlısı yanında taze demlenmiş çayla efsane oluyor.
Niğde’ye giden herkesin kutu kutu almak isteyeceği atıştırmalıklar arasında ilk sıralarda yer alıyor köfter.
Su, nişasta ve pekmez ile yapılan bu nefis atıştırmalıktan bir kere tattınız mı hep çantanızda taşımak isteyeceksiniz. Benden söylemesi.
Nişasta, şeker gibi bulunması son derece kolay malzemelerle yapılan ama tadı damaklardan uzun süre silinmeyen efsane bir tatlı paluze. Hele bir de üzerine biraz kavrulmuş badem azıcık da pekmez gezdirdiniz mi yemelere doyamayabilirsiniz.
Hatta Niğdeliler ne der bilmem ama bence tahin de paluzeye çok yakışıyor.