Bingöl, Türkiye’nin doğusunda, Murat Nehri’nin bir kolu olan Göniksuyu Nehri boyunca uzanan tarihi bir şehirdir. Adını Bingöl Dağları’nı kuzeydoğuya yönlendiren çok sayıda küçük gölden alır.
Bir zamanlar Asur imparatorluğunun bir parçası olan bölge, 16. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti’ne katılmıştır. Bingöl, 1966 ve 2003 yıllarında depremlerden ağır zarar görmüştür.
Doğuda Elazığ, batıda ise Muş ile ana yollarla bağlanmaktadır. Büyük ölçüde dağlık bir araziye sahip olan Bingöl’de hayvancılık yaygındır. Mahsuller azdır ve ana faaliyet hayvancılıktır. Nüfusu 110 bin civarındadır.
İçindekiler
Bingöl’te İklim, Ne Zaman Gidilir?
Karasal iklime sahip olan şehirde ortalama sıcaklık 12 C’dir. Yazları sıcak ve kurak geçerken kışları serttir. Ayrıca yoğun kar yağışı gözlenir. Dağ ve yaylalarda kar kış mevsiminin tamamında kalır.
Ekonomik faaliyet olarak hayvancılığın başı çektiği Bingöl’de çok sayıda yayla da bulunur. Genç ilçesinde Çötele Yaylası, Karlıova’da Hırhal Yaylası, Kiğı’da Dağın Yüzü Yaylası ve Adaklı’da Karer Yaylası bunlardan bazılarıdır.
Kış tatili için karlı yaylaları tercih ediyorsanız Bingöl en iyi seçeneklerden biri olacaktır. Doğu’nun bu sıra dışı şehrinde karın tadını çıkarırken şehrin eşsiz doğasını keşfedebilirsiniz.
Bingöl’te Ulaşım, Nasıl Gidilir? & Şehir içi Ulaşım İmkanları
Türkiye’nin batı şehirlerinden Bingöl’e ulaşmak istiyorsanız her ilden kalkış yapan otobüs firmalarını tercih edebilirsiniz. Kent merkezindeki otogara geldikten sonra buradan kalkan şehir içi otobüs, minibüs ve ticari taksileri kullanabilirsiniz…
Kendi aracınız ile gelecekseniz mutlaka kilometre hesabını yapmalı ve buna göre yol hazırlığınızı yapmalısınız.
Tren yolculuğunu tercih edenler, Bingöl’ün Genç ilçesinde bulunan istasyona kadar ulaşım sağlayabilir. Buradan ise batıda Elazığ, doğuda ise Tatvan üzerinden seyahatlerine devam edebilirler.
Bingöl’e hava yolu ile gitmeyi de tercih edebilirsiniz. Bingöl uçak biletleri için tıklayınız. Bingöl Havalimanı’ndan Bingöl şehir merkezine ulaşım için Bingöl Havalimanı ulaşım rehberimize mutlaka göz atın.
Bingöl’de Gezilecek Yerler
Bingöl’te Görülmesi Gereken Tarihi Yerler
Yüzen Ada
Bingöl’ün yüzen adaları, şehrin ismini aldığı doğal yapıyı en iyi ifade eden doğal yapılardır. Bir gölde bulunan adalar şeklindeki yüzen su kütleleri 38.400 hektar (94.89 dönümlük) bir alanı kaplamaktadır. 2013 yılında Türkiye’nin kayıtlı doğal anıtları arasına girmiştir.
Yüzen adaları barındıran Aksakal Gölü, Bingöl ilindeki Solhan ilçesine bağlı Hazarşah köyünde bulunan bir krater gölüdür. Bingöl-Muş karayolu D.300’den 4,5 km uzaklıktadır.
Göl, üç tarafı dağlarla ve tepelerle çevrili düz bir arazide yer almaktadır. Gölün tatlı suları da bulunur. Gölün su seviyesi, sürekli akış nedeniyle kış ve yaz aylarında aynı kalır. Gölde birbirinden bağımsız ve serbestçe hareket eden üç ada vardır.
Yüzen ada, bir tarafta durup aşağı inerek bir sal gibi herhangi bir yöne doğru çok yavaş hareket eder. Yüzen adalarda 4-5 çalı ve dişbudak ağacı vardır. Yüzen adalardaki toprak, bitki örtüsünün önleyici kökleri ile tamamen uyumludur. Bitki örtüsü çayır otu, kanepe otu ve çeşitli su bitkilerinden oluşur.
Bölgede 2-4 Ağustos tarihleri arasında Yüzenada Festivali düzenlenmektedir.
Dano-Hini (Kral Kızı Kalesi)
Bingöl’ün Genç ilçesinde yer alan tarihi yapı Konsper Çayı ile Diyarbakır çayı arasında yer alan tepede bulunur. Efsanelere göre Pers Kralı Dano kaleyi kızı için yaptırmıştır.
Halk arasında “Keynekler” olarak adlandırılan yapı günümüzde harabe durumundadır ancak tarihe meraklı yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret edilmektedir.
Sentarius Kalesi
Şehri çevreleyen Murat Irmağı Vadisi’nde yer alan tarihi yapı şehir merkezinin çevresini tahkim etmek için Urartular tarafından yaptırılmıştır.
Günümüzde harabe haline gelse de meraklıları için eşsiz bir tarihi eserdir.
Kiğı Kalesi
Bingöl’ün tarihi ilçesi Kiğı’nın güneydoğu tarafında yer alan kale, oldukça sağlam bir yapıda inşa edilmiştir.
Sarp kayalıkları etrafına alacak şekilde tasarlanan kale istilalara karşı bölgenin korunmasında büyük rol oynamıştır.
Kale içinde harap halde binalar bulunmaktadır. Bu kalenin Acemlerin akınına maruz kaldığı rivayet olunmaktadır. Kale’ye giren İranlıların halka büyük işkence yaptıkları, evleri yakıp yıktıkları, erkeklerin çoğunu öldürdüklerinden ve kadınlara kötü davrandıklarından bahsedilmektedir. Kaleyi terk etmeye mecbur kalan ahalinin Kiğı’ya gelip Kaleli mahallesinde yerleştikleri bilinmektedir. Bu yüzden de mahallenin “Kaleli” adını aldığı tarihi kaynaklardan anlaşılmaktadır.
Kale içindeki harebelerde zamanında yapılan kazılarda çeşitli ev ve süs eşyalarına rastlandığı söylenmektedir.
Kale’nin Peri Suyu’na bakan yamaçları çok dik olduğundan bu yönden Kale’ye çıkmak oldukça güçtür. Kale’ye dar bir yol ile gidilmektedir. Kale etrafındaki düzlüklerde halen ziraat yapılmaktadır.
Acemler’den önce, İslam İmparatorluğu devrinde Hazreti Ömer zamanında ehli İslam eline geçen Kiğı, Müslümanlardan önce Roma hakimiyetinde bulunuyordu.
Kiğı Camii
İlçenin en eski tarihi yapısı olarak gösterilen cami Kiğı’nın sembolleri arasındandır. Caminin etkileyici minaresinin üzerinde eski yazıyla yazılan kitabede eserin Bayındırlı Pir Ali Bey Bin İbrahim Bey tarafından Hicri 700 tarihinde inşa ettirildiği öğrenilmektedir. Başka bir kayıtta ise bir dönem yıkılan minarenin Hacı Hasan tarafından tamir ettirildiği ve Pir Ali Bey oğlu Pilten Bey tarafından caminin onarılarak bugünkü haline getirildiği belirtilmektedir.
Akkoyunlular devrine denk gelen bu yıllardan anlaşılacağı üzere Kiğı ilçesinin o dönemde bir Akkoyunlu şehri olduğu anlaşılmaktadır.
Kiğı Camii tek minareli ve tek şerefeli bir yapıdadır. Avlusunda Kiğı eşrafı olan, Hermek Şehzadelerinden Hacı Mehmet Efendi’nin mezarı yer alamaktadır. Kiğı’ya yolunuz düştüğünde bu benzersiz mimari eseri görmeyi ihmal etmeyin.
Buban Bacaları
Bingöl şehrinin Sancak beldesine bağlı Oğuldere köyünde yer alan Buban Bacaları görüntüsü ile Nevşehir’deki Kapadokya bölgesindeki ünlü peri bacalarını andırır. Ancak Buban Bacaları henüz yeterince tanınmamaktadır. Bingöl’e gelen birçok yerli ve yabancı turist burayı görmeden geri dönmektedir.
Sancak Beldesi’ndeki Oğuldere Köyü’nde bulunan Budan bacaları dikkat çekiyor. Kent merkezine 50 kilometre uzaklıkta bulunan Buban bacalarının oluşumu hakkında kesin bilgi olma da, geçmişinin çok uzun yıllara dayandığı belirtiliyor. Vadi yamaçlarından inen sel suları ve rüzgarın, tüflerden oluşan yapıyı aşındırmasıyla peribacası şeklinde olan ilginç sivri kaya şekillerinin ortaya çıktığı tahmin ediliyor.
Dış kuvvetlerin aşındırıp taşınması sonucu ortaya çıkan bu eşsiz güzelliği görmeden Bingöl’den ayrılmayın.
Kös Kaplıcaları
Bingöl-Karlıova oto yolunun 20. Kilometresine bulunan Kös Kaplıcaları dört mevsim hizmet vermektedir.
Kaplıcaların yer aldığı tesiste çeşitli konaklama seçenekleri, biri kapalı olmak üzere üç adet yüzme havuzu, lokanta, çay bahçesi ve oto park bulunuyor.
Bingöl Üniversitesi Uygulama Oteli Ve Termal Tesisleri
Bingöl çevresinde yer alan termal suların binlerce yıldır şifa kaynağı olduğu bilinmektedir. Bölgedeki şifalı sular birçok kişinin ilgisini çekmektedir. Bingöl Üniversitesi’ne bağlı olarak yeni kurulan Bingöl Üniversitesi Uygulama Oteli ve Termal Tesisleri, Bingöl iline kazandırılan önemli tesislerden biridir.
Termal Tesisler, Bingöl – Erzurum yolunun 22. kilometresi üzerinde, Ilıcalar Beldesi’nde bulunmaktadır.
2 adet termal havuz, 2 adet 42 °C sıcaklıkta termal havuz, 2 adet vücut sıcaklığının altında havuz 2 Türk hamamı, 2 sauna, restoran, masaj ve dinlenme odalarından oluşan tesis, son derece modern. Tesisin otelinde 36 oda bulunmaktadır. Kapalı havuzun yanı sıra bir adet de açık yüzme havuzu bulunmaktadır.
Ayrıca tesisler, Turizm ve Otelcilik Programı’nda okuyan öğrencilerin pratik yapabileceği bir uygulama merkezidir.
Çir Şelalesi
Bingöl’ün dikkat çeken doğal güzellikleri arasında yer alan Çir Şelalesi’nde 100 metre yükseklikteki Çir Taşı kayasından düşmektedir.
Suyun adeta dans ederek düşmesi adeta insanları kendine hayran bırakmaktadır.
Buraya ilkbahar mevsimi ile birlikte ziyaretler başlamaktadır. Her yıl çok sayıda kişi bu şelaleyi ziyaret eder.
Şelale ve çevresi harika manzaralarla kaplıdır. Buraya gelip serin su eşliğinde piknik yapabilir veya doğa yürüyüşü yapabilirsiniz. Tabi bol bol manzara fotoğrafı çekmeyi de ihmal etmeyin.
Urartu Yolu
Tarihe meraklı kişiler için Bingöl’de gezilecek birçok yer bulunuyor.
Urartu medeniyeti tarafından 2800 yıl önce inşa edilen karayolu görenleri şaşırtıyor.
Bingöl-Elazığ karayolunda, Karakoçan’dan başlayan yol, Kığı ve Sancak ilçelerinden geçerek Karlıova’daki Karacehennem Omanları’na dek uzanıyor.
Zağ Mağaraları
Doğal güzellikleri ile öne çıkan Bingöl şehrinde az bilinen çok sayıda yer bulunuyor. Zağ Mağaraları, Bingöl-Solhan-Muş karayolunun 18. kilometresinde sağ yöne ayrılan Gökçeli-Kuşburnu Köy Yolunun 5. Kilometresinde bulunmaktadır.
Zağ Mağaraları’nın sırtı dağa yaslanıyor ve mağaranın içinde odacıklar bulunuyor. Bu mağara tipi odalar insan eliyle yapılmış, birçok kata sahip ve birbirlerine bağlı.
M.S. 5. yüzyıl başlarında ve Erken Hristiyanlık Dönemi’nde yapıldıkları düşünülmektedir. Mağaralar, büyük olasılıkla bu dönemde Roma İmparatorluğu`nun baskısı altında inançlarını yaşamaya çalışan Hristiyan toplulukların gizli yerleşim, yaşam ve ibadet alanı olarak kullanılmıştır.
Mağara 5 katlı olup ilk mağaradan sonraki geçiş ve merdivenler takip edilerek en üst kata kadar ulaşılabilir.
Bazı odalardaki içleri sıvalı küp biçimindeki çukurlar, tahıl, yağ ve içki benzeri sıvılar için depo olarak kullanılmıştır.
Kimi odalarda sekiler görülmektedir. Bu verilere göre; Mağara – odaların bir kısmının günlük yaşam alanı, bir kısmının mutfak, kiler ya da depo, bir kısmının ise ibadet alanı olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Zağ mağaralarının bulunduğu alanda, ilkbahar aylarında görülen çok çeşitli bitki örtüsünün büyüleyici güzelliğini keşfedebilir, unutulmaz fotoğraflar çekebilirsiniz.
Kale Tepesi
Bingöl şehrinin Karlıova ilçesinin 3250 metre yükseklikteki Bingöl Dağları Kale Tepesi’nden güneşin doğuşunu normal durumundan çok farklı seyretmek mümkündür. Bölgede güneşin doğuşu Her senenin 15 Temmuz – 15 Ağustos tarihleri arasında en iyi şekilde seyredilir. Güneşin doğuşu çok değişik şekillerde yaşanmakta ve oldukça ilginç görüntüler oluşturmaktadır. Dünyada güneşin doğuşu “tam olarak” iki bölgeden izlenebilmektedir: İsviçre’nin Alp Dağlarından ve Bingöl Dağlarının Kale Tepesi’nden.
Kale Tepesi’ne ulaşım Bingöl’den dağın eteklerine kadar araçla, oradan zirveye kadar ise 25 – 30 dakika yürüyüş ile mümkündür. Bingöl’e gelmişken Kale Tepesi’ne çıkmayı ve burada unutulmaz bir deneyim yaşamayı ihmal etmeyin.
Bingöl’de Ne Alınır?
Hayvancılık ve tarıma dayalı bir ekonomiye sahip olan Bingöl özellikle balı ile ünlüdür. Bingöl’e geldiğinizde birçok noktada organik Bingöl balı bulabilirsiniz. Ayrıca dut pekmezi de yörenin meşhur ürünleri arasındadır.
Halı – Kilim
Bingöl ve çevresinde halı, kilim, paspas, çorap, eldiven, heybe gibi el sanatları ürünleri ailelerin ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir. Kilim, yöre insanlarının büyük bir ustalıkla yaptığı bir el sanatıdır. Kilimlerde yörenin kültürü, canlı hayvan resimleri ve süslemeleri, geometrik ve simetrik desenler kullanılır.
Örgüler
Yörede çorap, eldiven, külah vb. örgü işleri çok yaygındır. Örgücülük ticaret amacıyla yapılmaktadır.
Bingöl’de Yeme İçme
Hediyelik yiyecekler dışında Bingöl’de gezerken tadabileceğiniz çok sayıda yöresel lezzet de bulunur. Bunlardan en bilinenleri ise Löl (gömme), mastuva, ayran çorbası (germe dui), turakin (patıfe), tutmaç çorbası, kılç, lopık, maliyez, parmar (semiz otu) ve pılıktır.
Bingöl mutfağında çok sayıda salata, turşu ve tatlı çeşidi de bulunur. Tatlılar arasında Bingöl burma kadayıfı ve diğer kadayıf çeşitleri meşhurdur. Hatta kadayıfın ana vatanı olarak Bingöl gösterilmektedir.
Köfteler: İçli köfte, sulu köfte, yoğurtlu köfte, kuru köfte, kabak köftesi, yumurtalı köfte, ayranlı köfte, kızartma köfte, gıldırık köfte, çiğ köfte.
Turşular: Acı biber turşusu, lahana turşusu, domates turşusu, fasulye turşusu, patlıcan salamura, yaprak salamura, biber salamura…
Tatlılar: Burma kadayıf, silki baklava, aşure, zerde, sütlaç, revani, un helvası, dolanger…
Adı geçen tüm yiyecekler ile Bingöl mutfağı tarih boyunca çok kültürlü ve renkli bir hale kavuşmuştur.
Görüldüğü üzere orijinal isimleri ve lezzetleriyle Bingöl mutfağı ziyaretçiler için eşsiz bir deneyim sunuyor.
Uğradığınız her ilçede bu lezzetlere kolayca ulaşabilirsiniz. Afiyet bal şeker olsun. Ama Bingöl balı olsun!
Bingöl Festivalleri
Konser ve eğlence festivalleri anlamında fazla seçeneğe sahip olmasa da Bingöl’de farklı alanlarda çok sayıda etkinliğe rastlayabilirsiniz.
Hesarek Festivali (16-18 Şubat)
Kültür ve Turizm Bakanlığı desteğiyle Bingöl Belediyesi tarafından organize edilen Hesarek Kayak Festivali 2016 yılından beri 16-18 Şubat tarihleri arasında gerçekleşiyor.
Şehir merkezine bağlı Dikme köyünde bulunan Hesarek Kayak Merkezi’nde yapılan festivale yerli ve yabancı turistlerin yanı sıra yöre halkı da büyük ilgi gösteriyor.
Hesarek Kayak Merkezi’ne festival için gelen binlerce kişi kayak ve kızaklarla karda kaymanın keyfini yaşıyor. Kayak bilmeyenler ise teleferiğe binerek Hesarek Dağı’nın 2 bin 450 rakımlı zirvesine çıkarak eğlenceye eşlik ediyor.
Bingöl Belediye Başkanı Yücel Barakazi, geleneksel hale getirilen Hesarek Festivali’nin bu yıl ‘Dünya Renkleri Bingöl’de buluşuyor’ sloganıyla düzenleneceği açıkladı.
Türkiye’den ve dünyadan farklı kültürlerin buluştuğu festivale katılarak Bingöl’de kış mevsiminin keyfini çıkarabilirsiniz.
Hıdırellez (6 Mayıs)
Tüm bölge coğrafyasında olduğu gibi Türkiye’de de baharın gelişini müjdeleyen Hıdırellez Bayramı her yılın 6 Mayıs’ında çeşitli eğlencelerle kutlanıyor.
Baharın gelişini kutlamak üzere diğer şehirlerde olduğu gibi Bingöl’de de birçok etkinlik ve şenlikler düzenleniyor. Siz de bu etkinliklere yöre halkı ile birlikte katılarak bahar coşkusunu yaşayabilirsiniz.
Kadayıf Festivali (7 Haziran)
Bingöl yalnızca doğal güzellikleriyle değil mutfağıyla da konuklarına unutulmaz deneyimler sunuyor.
İlk kez 7 Haziran 2019’da düzenlenen Kadayıf Festivali de o deneyimlerden birine ev sahipliği yapıyor.
Kadayıf tatlısının ilk yapıldığı yer de Bingöl’dür. Ülkemizin ünlü kadayıfçılarının çıktığı Bingöl’ün merkezine bağlı Gürpınar (Lotan) Köyü’nde düzenlenen festival hem göze hem mideye hitap ediyor. Yüz yıllar önce bu şehirde başlayan kadayıfçılık geleneği, bugün Türkiye genelindeki birçok şubeyle devam ediyor.
Her yıl yüzlerce kişinin katıldığı festival için birbirinden lezzetli kadayıflar, davetlilere ikram ediliyor. Türkiye’nin dört bir yanında faaliyet gösteren Bingöllü kadayıf ustalarının katıldığı etkinlikte konuklar kadayıfa doyuyor.
Bingöl gezinizi tatlandırmak isterseniz bu festival tam size göre!
Yüzenada Fest (2-4 Ağustos)
İlk kez bu yıl, 2-3-4 Ağustos 2019’da Bingöl-Muş karayolu üzerindeki doğa harikası Yüzenada’da gerçekleştirilecek festival müzik, kültür, sanat ve gezi etkinlikleri ile hem yerli hem de yabancı turistlerin büyük ilgi göstermesi bekleniyor.
Balı, kavurması, Hesarek Kayak Merkezi ve Kaplıcalarıyla öne çıkan Bingöl’ün doğa harikası Yüzenadalarla da öne çıkması için düzenlenen etkinlik şehrin dokusuna uygun olarak farklı eğlence aktiviteleriyle öne çıkıyor.
Su, sıcak ve soğuk içecekler, yemek ve aperatif gıda üretimleri kurulacak stantlar aracılığıyla satışa sunulacağı festival alanında ayrıca seyyar tuvaletler de hizmet verecek.
Festival boyunca Zağ Mağaraları, Şır Şelalesi, Buban Bacaları ve benzeri alanlara geziler de düzenlenecek. Bu geziler sayesinde Bingöl’ün güzellikleri tanıtılırken gelecek yıllar için yerli ve yabancı turist akışına da katkı sunulacak.
Bingöl’ün doğal güzelliklerini keşfederken eğlencenin doruklarına ulaşmak isteyenler için Yüzenada Fest harika bir alternatif!
Kiğı’nın Kurtuluşu (20 Kasım)
Bingöl’ün Kiğı ilçesi, 1663 yılında Diyarbakır’a bağlı bir sancak iken 1926 da ilçe statüsünde Erzincan’a, Bingöl’ün il olmasıyla da 1936 da Bingöl’e bağlanarak günümüze kadar gelmiştir.
Birinci Dünya Savaşı yıllarındaki Rus işgali 20 Kasım 1916’da sona erdirilmiş, halkın daha sonraları gösterdiği olumlu davranışları Mustafa Kemal Atatürk’ün takdirlerine mazhar olmuştur.
Kiğı’da 20 Kasım günü, kurtuluş bayramı olarak her yıl kutlanıyor. Düzenlenen törenlere askeri ve sivil erkanın yanı sıra bölge halkı da yoğun katılım sağlıyor.
Benzer şekilde Bingöl iline bağlı bir ilçe olan Karlıova 1916 – 1917 tarihleri arasında, yani 1.Dünya Savaşı esnasında Rusların işgaline uğramıştır. 11 Mart 1917 yıllında da ilçe düşman işgalinden kurtarılmıştır. Bu vesileyle her yıl 11 Mart’ta Karlıova’nın düşman işgalinden kurtulması anılmakta ve bu özel günde çeşitli etkinliklerle şehitlerimiz yad edilmektedir. Gezinize takviminize denk gelirse Kiğı ve Karlıova’da düzenlenen askeri ve sivil törenleri izleyebilir, bağımsızlık coşkusuna katılabilirsiniz.
Bingöl Gece Hayatı
Bingöl etkileyici doğal güzelliklere sahip olmasına rağmen, fazla büyük bir il olmadığından ve güvenlik gerekçeleri sebebiyle pek aktif bir gece hayatına sahip değildir. Gündüz vaktinde hem şehir merkezinde hem de ilçelerde çok sayıda mekan aktif olsa da akşam 8’den sonra açık mekan bulmak zorlaşabilir. Akşam saatlerinde gezintiye çıkarsanız şehir merkezindeki kafeler ve canlı müzik mekanlarına uğrayabilirsiniz.
Siz de Doğu Anadolu’nun bu kendine has güzellikteki şehri Bingöl’ü keşfetmek istiyorsanız seyahat planlarınızı bir an önce yapmalısınız. Tarihi eserleri, doğal güzellikleri, kaplıcaları ve benzersiz yemekleri ile Bingöl sizi bekliyor!
