Yemeklerin gizli kahramanları nelerdir diye sorsalar hiç düşünmeden önce baharatlar sonra soslar derim. Çorbadan salataya, et yemeklerinden makarnalara dokunduğu yemeğin tadını bambaşka bir boyuta taşıyan soslar yeri geldiğinde de yemeğin kusurlarını kapatıyor. Türk mutfak kültüründe yemekler genellikle sosuyla birlikte pişiriliyor. Ancak dünya mutfaklarında soslar çoğunlukla ana yemeğin yanında lezzet arttıran bir tamamlayıcı olarak servis ediliyor.
Yemeklerinizin tadını unutulmaz kılan, sofraları renklendiren dünyanın en meşhur soslarına bir göz atmaya ne dersiniz?
İşte dünyanın en meşhur sosları:
1 – Beşamel Sos
En temel soslar arasında ilk sıralarda yer alıyor Fransızların beşamel sosu. Ana malzemeleri süt, un ve tereyağı olan beşamel sos Fransız mutfağında pek çok yemeğin de temelini oluşturuyor. Yemeklere güzel bir kıvam ve lezzet veren beşamel sos defne yaprağı, muskat cevizi gibi farklı lezzetlerle aromalandırıldığında tadı daha da bir güzel oluyor. Aklınızda bulunsun!
2 – Velouté Sos
Adını Fransızca’da kadife anlamına gelen Velouté kelimesinden alan sos, adı gibi kadifemsi dokulu bembeyaz bir sos. Sosun bazını, tercihe göre kaynatılan kırmızı et, tavuk ya da balık kemikleri oluşturuyor. Farklı soslar hazırlamakta da kullanılan velouté, Fransızların dünya mutfağına kazandırdığı soslardan biri. Beşamel sosun kardeşi olarak da bilinen velouté, ağırlıklı olarak et ve balık yemekleri ile birlikte servis ediliyor.
3 – Demi-Glace
Et yemekleri denilince akla ilk gelen soslardan biri olsa da, demi-glace sos çorbalara ve sulu tencere yemeklerine de bambaşka bir tat katıyor. Pek çok sos gibi demi-glace sos da Fransızların dünya mutfaklarına kazandırdığı muhteşem soslardan biri.
4 – Café de Paris
Adına aldanıp da Café de Paris sosu bir Fransız sosu sanmayın. Bu sos aslında ilk olarak İsviçre’de yapılmış. İlk kez başkent Cenevre’de Café de Paris adlı bir restoranda yapılan bu sosun ünü çok kısa sürede dünyaya yayılmış. Sosun orijinal tarifi aile sırrı olarak gizli tutuluyor. O yüzden bugün Fransa’da pek çok restoranda yapılan Café de Paris sosunun orijinal tarifin çok benzeri olduğu biliniyor. Geleneksel olarak et ve patates kızartması ile birlikte servis edilen bu nefis sos Fransa’ya gidenlerin yemeden dönmediği bir lezzet.
5 – Hollandaise Sos
Son yılların popüler kahvaltı seçeneklerinden biri olan ekmek üstü poşe yumurtaların olmazsa olmazı, kuşkonmaz ve brokoli gibi yeşil sebzelere en çok yakışan nefis bir sos bence Hollandaise. Yapımında kullanılan malzemelere bakıldığında mayonezi andırsa da Hollandaise sosun aroması ve kıvamı çok başka.
6 – Andalouse
Patates kızartması denilince ilk akla gelen ülkelerden biri olan Belçika’da her köşe başında bir patates kızartmacısı bulmak mümkün desem abartmış olmam. Belçika’da patates kızartmaları genellikle özel soslarla servis ediliyor. Pek çok farklı sos çeşidi olsa da Belçikalıların kendine has sosu Andoluse bence onların en güzeli. Mayonez kıvamında olan bu muhteşem sos et yemeklerine de çok yakışıyor.
7 – Aioli
Patatesin en güzel eşlikçisi, lahanalı havuçlu coleslaw salatasının tadına tat katan, kırmızı etlere bambaşka bir rahiya veren, makarna ve pizza gibi klasik yemeklerin lezzetini uçuran nefis bir sos bence aioli. Zeytinyağı, sarımsak, hardal, limon ve yumurta ile yapılan aioli sosu evinizde de kolaylıkla hazırlayabilirsiniz. Mutlaka deneyin derim.
8 – Vinaigrette
Dünyada en çok bilinen ve en sık kullanılan salata sosları arasında ilk sıralarda yer alıyor vinaigrette. Sirke bazlı bir sos olan vinaigrette sosun içinde ayrıca bal, zeytinyağı, sarımsak ve hardal var. Özellikle yeşili bol salatalara çok yakışan vinaigrette sos bence ızgara sebzelere de çok yakışıyor. Bir şans verin derim.
9 – Tzatziki
Tzatziki denilince akıllara hemen bizim cacığımız gelse de tzatziki ve cacık arasında birkaç temel fark var. Mesela tzatziki daha katı kıvamlı ve Yunan mutfağında sadece meze olarak değil sos olarak da kullanılıyor. Özellikle Yunan usulü döner dürüm diyebileceğim gyrosun olmazsa olmazı. Tzatziki bence falafel köftesi ile de efsane oluyor. Aklınızda bulunsun.
10 – Barbekü Sos
Amerikalıların meşhur barbekü sosu adından da tahmin edebileceğiniz gibi barbekü sofralarının demirbaşlarından biri. Elbette bu nefis sos sadece barbekü sofralarının tadına tat katmakla kalmıyor. En leziz burgerlerin, en çıtır patates kızartmalarının da vazgeçilmez eşlikçisi.
11 – Sweet Chili Sos
Özellikle Asya ve Uzakdoğu mutfaklarında bolca kullanılan sweet chili sos acı biber ve şekeri buluşturuyor. Kızarmış tavuktan patatese, noodledan ete her yemekle mükemmel bir uyum içinde olan sweet chili sosu bir kere denediniz mi mutfağınızdan eksik etmek istemeyebilirsiniz.
12 – Harissa
Sosların en Akdenizlisi desem yeridir Harissa için. Kırmızı kapya biberi, sarımsak, kişniş, kimyon ve tabi ki zeytinyağı ile hazırlanan Harissa sosu özellikle Fas Mutfağı’nda çok sık kullanılıyor. Fas mutfağının en meşhur yemeklerinden biri olan tajin yanında kuskus ve Harissa sosu ile servis ediliyor. Ancak siz de benim gibi klasiklerin dışına çıkmayı sevenlerdenseniz Harissa ile nefis yumurtalar, makarnalar yapabilir, hatta direkt ekmeğin
üzerine sürüp biraz da peynir rendeleyip muhteşem bir atıştırmalık hazırlayabilirsiniz.
13 – Worcestershire
İngilizlerin en meşhur soslarından biri olan Worcesterhire genellikle et yemeklerinin ve burgerlerin yanında servis ediliyor. Farklı sirke çeşitlerinin bir arada kullanıldığı Worcestershire sos, içindeki ançuez sayesinde dokunduğu lezzetlere bambaşka bir aroma katıyor.
14 – Chimichurri
Arjantin’in maydanoz, sarımsak, kekik, kırmızı biber, sirke ve zeytinyağı ile yapılan nefis acılı sosu
chimichurri özellikle barbekü sofralarının olmazsa olmazı. Arjantinliler için kırmızı etin olmazsa olmaz
soslarından biri olan chimichurri bence salatalara da çok yakışıyor.
