Ülkemizde Yetişen Mantar Çeşitleri

Deniz ürünlerinden et yemeklerine, makarnadan omlete pek çok lezzet ile uyumlu bir sebze olan mantar özellikle yüksek protein içermesi sebebiyle mutfaklarda bolca kullanılıyor.

Izgarası, konservesi, kremalı sosu ya da güveci mantarın her hali güzel. Ancak mantar toplarken de alırken de dikkatli olmakta fayda var. Her ne kadar mutfakların en sık kullanılan sebzelerinden biri de olsa pek çok zehirli türü de var. O yüzden güvendiğiniz yerlerden almaya ya da mantar konusunda uzman kişilerle birlikte mantar toplamaya özen gösterin derim. 

Mantara kısaca değindiğimize göre sıra geldi ülkemizde yetişen mantar çeşitlerine kısaca bir göz atmaya.

Ülkemizde Yetişen Mantar Çeşitleri

1) İmparator Mantarı

Gelincik mantarı da denilen imparator mantarı en çok Göksü Vadisi, Şile ve Kandıra civarında bulunuyor.

Kalorisi düşük, protein oranı yüksek mantar çeşitlerinden biri olan imparator mantarı ile en güzelinden bir çorba, domatesli makarna sosları ya da çıtır çıtır bir börek hazırlayabilirsiniz.

Keskin bir tadı olan turuncu şapkalı gelincik mantarının zehirli olan türleri de var. O yüzden toplarken çok dikkatli olmanızı ya da bir uzman eşliğinde toplamanızı öneririm. 

2) Kuzu Göbeği Mantarı

Şubat ayından haziran ayının ortasına kadar tazesini bulabileceğiniz kuzu göbeği mantarının kurutulmuş hali de oldukça lezzetli.

Nadir bulunan ve yüksek fiyatlı mantar türlerinden biri olan kuzu göbeği mantarı genellikle Akdeniz, Ege, Karadeniz ve Doğu Anadolu’daki çam ormanlarından toplanıyor.

Fransız mutfağının en sevilen mantar çeşitlerinden biri olan kuzu göbeği mantarı ile nefis makarnalar veya et sosları hazırlayabilirsiniz.

3) Pestik Mantarı

Neredeyse her yörede farklı bir isimle anılan bu mantar çeşidinin en bilinen adı bence porçini.

İtalyan mutfağının en sevilen yemeklerinin lezzet kaynağı porçini mantarına ülkemizde en çok Batı Karadeniz Bölgesi’nde meşe ve kayın ağaçlarının çoğunlukta olduğu ormanlarda rastlanıyor.

Porçini mantarının mevsimi eylül ayının ikinci haftası gibi başlayıp kasım ayının ikinci haftasına kadar devam ediyor. Mevsimi oldukça kısa olan porçini mantarı dondurulmuş ya da kurutulmuş olarak da satılıyor.

Özellikle İtalyan mutfağıyla nefis bir uyum içinde olan porçini mantarı ile damak çatlatan risottolar ya da makarnalar hazırlayabilirsiniz. 

4) Sarı Kız Mantarı

Rengi ve şeklinden dolayı bazı yörelerde kaz ayağı mantarı diye de bilinen sarı kız mantarı, ülkemizde en çok Karadeniz Bölgesi’ndeki meşe ve çam ormanlarında bulunuyor.

Diğer pek çok mantar çeşidi gibi sarı kız mantarının da dondurulmuş ya da kurutulmuş halini yıl boyunca bulabilirsiniz.

Kahvaltıda farklı lezzetler tüketmeyi seviyorsanız sarı kız mantarı ile omlet nefis oluyor. Bir şans verim derim.

5) Tirmit Mantarı

Pişirilmesi en kolay mantar çeşitleri arasında ilk sıralarda yer alıyor tirmit mantarı.

Halk arasında geyik mantarı olarak da bilinen tirmitin rengi gençken sarı iken olgunlaştıkça rengi kırmızıya dönmeye başlıyor.

Tirmit mantarını hafif yağladığınız bir tavada ya da ızgarada biraz tuz ve baharatla sotelediniz mi harika bir ara sıcak oluyor benden söylemesi. 

6) Çam Kabara Mantarı

Adından da tahmin edebileceğiniz üzere çam ağaçlarına tutunarak büyüyen bir mantar çeşidi çam kabara.

Boyabat yöresinde sıkça görülen çam kabara mantarı, bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara yol açabiliyor o yüzden bir uzmana sormadan yememekte fayda var.  

7) İstiridye Mantarı

Ülkemizde en bilinen mantar türlerinden olan istiridye mantarı, sonbahar aylarında yetişiyor.

Yumuşak yüzeylere tutunarak büyüyen istiridye mantarının oldukça narin bir yapısı var. O yüzden doğramadan bütün olarak pişirmenizi öneririm.

Et ve baklagillerle eşdeğer proteinlere sahip olan istiridye mantarını mangalda ya da ızgara kızartabilir ya da tavada soteleyerek tüketebilirsiniz. 

8) Kestane Mantarı

Kahverengi şapkalı ve sık dokulu bir mantar çeşidi olan kestane mantarı “portobello mantarı” adıyla da biliniyor. Diğer mantar türleri gibi protein bakımından oldukça zengin olmasının yanı sıra portobello mantarının içeriğindeki demir oranı da oldukça yüksek.

Izgarada pişirebileceğiniz gibi, portobello mantarını çok az zeytinyağı ile fırında ya da sebze yemekleriyle birlikte pişirebilirsiniz.

9) Borazan Mantarı

Diğer mantar çeşitleri ile karşılaştırıldığında borazan mantarı, koyu rengi ile dikkat çekiyor. Şeklinden dolayı trompet mantarı olarak da bilinen bu mantar çeşidi koyu renkli olduğu için toplaması bir hayli zor. Çünkü ağaç köklerinin arasında kaybolabiliyor.

Meşe gibi geniş yapraklı ağaçların bol olduğu ormanlarda yetişen borazan mantarının zamanı ekim ayında başlayıp, aralık ayının sonuna kadar devam ediyor.

Borazan mantarı özellikle sebze sotelerle harika oluyor. Ancak söylemeden geçmek olmaz borazan mantarının da zehirli türleri var o yüzden gelişigüzel toplamamakta fayda var. 

10) Kanlıca Mantarı

Ülkemizde en çok bilinen yaban mantarı türlerinden biri olan kanlıca mantarı, sonbahar yağışlarının başlaması ile birlikte çıkmaya başlıyor.

Özellikle Kastamonu’daki çam ormanlarında bolca bulunan kanlıca mantarı civar köylerde yaşayanlar tarafından en çok toplanan ve en çok tüketilen mantar çeşitlerinden biri.

Siz de oldukça lezzetli olan kanlıca mantarı ile mutfakta harikalar yaratabilirsiniz. Bulgur pilavına, çorbaya çok yakışan kanlıca mantarının turşusu da efsane benden söylemesi. 

11) Şitake Mantarı

Karaorman mantarı olarak da bilinen şitake mantarı, Uzakdoğu ülkeleri başta olmak üzere dünyada en sık tüketilen mantar çeşitlerinden biri.

Ülkemizde Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz bölgelerimizde sıkça yetişen şitake mantarının diğer mantar çeşitlerine oranla oldukça yüksek fiyatlı olduğunu da söylemeden geçmek olmaz. 

12) Biftek Mantarı

Görünüş itibariyle çiğ ete benzeyen biftek mantarını kestiğinizde de içinden kırmızı renkli bir sıvı akıyor.

Çınar ve kestane ağaçlarına tutunarak büyüyen biftek mantarı, ülkemizde en çok Mersin’de yetişiyor.

Hafif ekşimsi bir tadı olan biftek mantarı tek başına pek tüketilmese de yemeklere farklı bir aroma katıyor. 

13) Cincile Mantarı

Kendine has bir aroması olan bol etli cincile mantarı, Anadolu’nun hemen hemen her bölgesinde yetişiyor olsa da en çok Bolu ve Karaman’da cincile mantarı yetiştiriciliği yapılıyor.

Köknar ve iğne yapraklı ağaçların bol olduğu ormanları daha çok seven cincile mantarı nisan mayıs aylarından itibaren toplanmaya başlıyor.

Cincile mantarının salçalı yemeğini yapabilir, makarna soslarınıza ya da salatalarınıza ekleyebilirsiniz.

Yalnız ufak bir bilgi vermek de fayda var. Cincile mantarının biraz keskin bir kokusu var. O yüzden yemeklere koymadan önce haşlayıp suyunu süzmenizde fayda var.

14) Kükürt Mantarı

Sarı renkli tırtıklı yapıdaki kükürt mantarı, görünüş itibariyle zehirli havasında olsa da oldukça lezzetli bir mantar çeşidi.

Özellikle sahil kesimlerinde karaağaç ve ceviz ağaçlarının etrafında sıkça yetişen kükürt mantarının tadı tavuk etine çok benziyor.

Halk arasında orman tavuğu denilen kükürt mantarı diğer pek çok mantar çeşidi gibi pişince kararmıyor.

Piştikten sonra da altın sarısı rengini koruyan kükürt mantarı, yemeklere hem farklı tat hem de farklı bir görsellik katıyor. 

15) Beyaz Kültür Mantarı

Hem ülkemizde hem de dünyada en çok tüketilen mantar çeşitlerinden biri de beyaz kültür mantarı. Hemen hemen her markette bulabileceğimiz beyaz kültür mantarı protein bakımından oldukça zengin.

Her türlü yemekle mükemmel bir uyum içinde olan beyaz kültür mantarı ile harika tavuklu sebze soteler, et yemekleri ya da deniz ürünleri hazırlayabilirsiniz.

Eğer vejetaryen besleniyorsanız da en güzelinden bir mantar soslu makarnaya asla hayır dememelisiniz.