Azerbaycan’a uçak bileti alıp farklı bir ülke görmek isteyebilirsiniz. Lezzetli yemekleri, farklı kültürü ve gelenekleri ile Türkiye’nin Kafkas versiyonu diyebiliriz. Ortak bir kökene sahip olduğumuz bu ülkeye gittiğinizde Azerbaycan mutfağından çıkan koku size oldukça tanıdık gelebilir. 

Benzerlikleri olduğu gibi farklı yönleri ile de karşımıza çıkan bu ülke lezzet konusunda da özgün bir hava yakalamış durumdadır. Azeri mutfağının olmazsa olmazlarından olan et yemekleri, içine eklendiği sebzeler, soslar ve garnitürler ile değişik bir lezzet durağıdır. 

Aynı şekilde marmelat konusunda kendini oldukça iyi şekilde geliştiren ülke reçelleri ile bilinmektedir. Azerbaycan’ın çeşitli illerinde farklı damak tatları ile karşılaşmanız muhtemeldir. Ancak ülkenin çoğu bölgesinde rastlayabileceğiniz bir lezzet şah pilavdır. Diğer farklı pilav çeşitleri ve yemekleri ise oldukça popülerdir.

Azerbaycan’da Ne Yenir?

1) Azerbaycan Pilavı 

Azerbaycan’da en çok bilinen yemeklerden biri pilavdır. Kullanılan ana malzemelere bağlı olarak farklı isimlere sahip olabilir. Azerbaycan’ı farklı kılan şey ise klasik pilavın yanı sıra arasında kuru meyveli pilav, soğanlı ve koyun eti pilav, döşeme pilavı, tavuk pilavı ve şirin pilavı yer almaktadır.

Kavrulmuş pilav (kızarmış pilav) ve kavrulmuş sebze pilavı ise Azerbaycan’daki diğer birçok popüler pilavdan sadece ikisidir. Azerbaycan’da uzun taneli pirinci safranla buharda pişirmek oldukça yaygın bir yöntemdir. Bu da pilava hoş bir aroma kazandırmaktadır. 

Döşeme pilavı, un, tereyağı, yumurta ve yoğurt karıştırılarak yapılır. Eğer bu malzemeler mevcut değilse, pilavı lavaş (yassı ekmek) veya soyulmuş dilimlenmiş patates üzerine yerleştirmek de mümkündür. Pilav önemli bir Azeri yemeğidir. 

2) Şah Pilavı

Şah pilav, doyurucu bir karışımdan oluşmaktadır. Üzerine et ekleyip kızarmış hamur işlerinden hazırlanan kızarmış bir kabukla örtülerek hazırlanmaktadır. Lavaş, şah pilavının ayırt edici bir ayrıntısıdır. İçinde pilavın pişirildiği yufka, lavaştan yapılır. 

Safranlı pirinci buharda pişirdikten sonra, şah pilavının üzerine çok çeşitli malzemeler koyarak servis edilmektedir. Bunlar arasında tavuk veya et, kavrulmuş kestane, fındık, kuru kayısı, kuru erik, kuru üzüm ve diğer kuru meyveler ve farklı baharatlar bulunmaktadır. 

Yemek pişirildikten sonra birkaç saate kadar sıcak kalabildiğinden dolayı düğünler, partiler ve diğer özel günlerde harika bir tercih olabilir. 

3) Dolma 

Dolma, Doğu Avrupa ve Akdeniz mutfağında da popüler olduğu gibi ülkemizde de yöresel olan bir yemektir. Aynı şekilde geleneksel bir Azeri yemeğidir. Bu yemeği diğerlerinden ayıran fark ise esasen et, soğan, pirinç, bezelye ve baharat karışımından yapılmasıdır. 

Domates, tatlı biber ve patlıcan gibi sebzelerin içine doldurulur. Dolma genellikle yumruk büyüklüğünden daha küçük sebzelerin içine doldurulmaktadır. Doyurucu olmasıyla birlikte büyük olmaması servis açısından büyük önem taşımaktadır. 

Kremalı sarımsaklı yoğurt sosu ile servis edilen bu dolmalar Azerbaycan mutfağında farklı bir lezzet kazanmaktadır. Bir yemek olarak basit, doyurucudur ve Azerbaycan mutfağından pek çok malzemenin çoğu kullanılmaktadır.

4) Saj Ichi 

Birçok Azeri yemeği, bugün hala eski pişirme yöntemleriyle hazırlanmaktadır. Azerbaycan yemekleri geleneksel olarak bakır veya toprak kaplarda pişirilir. Bu sayede eşsiz ve farklı bir lezzet elde edilir.

 Saj ichi, Azerbaycan’ın etli yemek anlayışını yansıtır. Genel olarak kuzu eti tercih edilir. Ancak farklı etlerle de yapıldığı görülmektedir. Kuzu etini doğradıktan sonra, küp küp doğranmış patates, patlıcan, dolmalık biber, soğan ve domatesle birlikte bakır bir tavada sıcak kömürlerin üzerinde pişirilerek hazırlanır. 

Bu lezzetli yemek, su, yoğurt ve tuzdan yapılan süper ferahlatıcı ve sağlıklı bir içecek olan ayran ile mükemmel bir uyum sağlamaktadır.

5) Piti

Piti, kuzu eti ve nohuttan yapılan bir çorbadır. Yavaş ve benzersiz bir pişirme yöntemiyle hazırlanır ve nesillerdir hazırlanmaktadır. Çorbanın alışılmadık, kendine özgü bir tadı vardır. Kuzu eti, nohut ve fırınlanmış kestane pitinin ana ve vazgeçilmez malzemeleridir. 

Tat değişikliği açısından sebze, erik ve ayva da eklenebilmektedir. Piti, geleneksel olarak, yoğun lezzetini en üst düzeye çıkarmak için seramik bir tencerede 5-6 saat boyunca yavaş pişirilir. Sadece bu şekilde hazırlanan Piti bu kadar sulu, ağız sulandırıcı bir yemektir. 

Piti birçok öğünün yanında yenebilir. Azerbaycan’da acıktığınız zaman kalın ekmek dilimleriyle birlikte bu eşsiz çorbanın tadını çıkarabilirsiniz. 

Bununla birlikte, Piti’ye ekleyebileceğiniz pek çok ilave malzeme vardır. Nohut püresi, çeşitli et seçenekleri, erikler ve kestaneler bu çorbayla iyi bir uyum sağlar.

6) Buğulama 

Azeri dilinde, aynı bizde ki gibi buğulama anlamına gelir ve kuzunun kendi suyunda kısık ateşte yaklaşık iki saat boyunca pişirilmesi ile ortaya çıkar. Bu doyurucu yemek, soğan, domates, biber, karabiber ve defne yaprağı ile az miktarda kendi suyu içinde haşlanmış kuzu parçalarından oluşur.

Bu güveç de geleneksel et kuzu eti ile hazırlanıyor olsa da, balık, tavuk eti, sığır eti ve hatta vejetaryen iseniz soya peyniri ile de yapılabilir. Bu yemek genellikle açık ateşte pişirilir. 

Genellikle hafta sonu doğada olmak için şehirden ayrılan aileler genellikle bu yemeği hazırlar. Buğulama, çoban salatası ile mükemmel uyum sağlar. Buğulama, Azeri mutfağının vazgeçilmez bir parçasıdır. Azerbaycan’a gittiğiniz zaman mutlaka denemelisiniz.

7) Qutab 

Qutab kısaca Azerbaycan gözlemesidir. İçi, çeşitli yeşillikler, sebzeler, et veya peynirle doldurulur. Qutab geleneksel olarak hilal şeklinde hazırlanır. Bu lezzetli yemek genellikle saçta yapılır. 

Qutab, sumak ve yoğurt ile servis edildiğinde eşsiz bir lezzete kavuşur. Azerbaycan gözlemesi deve eti de dâhil olmak üzere çeşitli etlerle hazırlanır. Yerel halk tarafından, Qutab Azerbaycan atıştırmalığı olarak benimsenmiştir. 

Çünkü bu gözleme yolda yürürken sıradan bir yemek mekânından kolaylıkla satın alabileceğiniz bir yiyecektir. Bakü’nün lezzetli restoranlarında veya çevre bölgelerde her yerde Qutab satın alabilir ve yiyebilirsiniz. Süpermarketlerde, lokantalarda, kafelerde ve hatta aperatif olarak servis edildikleri şık restoranlarda bile bulunabilirler.

8) Levengi 

Levengi, içi ceviz, soğan ve çeşitli baharatlarla doldurulduktan sonra fırında pişirilen bir balık, ördek veya tavuk yemeğidir.  Çoğunlukla balıkla yapılan Levengi için Hazar Denizi’nden taze ve lezzetli kütüm balığı veya sazan balığı kullanılır.

Alabalık, çipura, levrek ve mezgit gibi beyaz balıklar da kullanılabilir. Havyar ise lezzetli bir ek olarak kullanılabilmektedir. Diğer garnitürler arasında kurutulmuş kiraz eriği, kuru üzüm, ekşi erik veya nar suyu şurubu ve bitkisel yağ tercih edilebilir. 

Levengi, çeşitli meyve ve baharatlardan gelen farklı tatlarla dolu, lezzetli bir Azeri yemeğidir. Bakü’de mutlaka denenmesi gereken bir lezzettir. Ana yemek olarak tüketilebileceği gibi günün diğer öğünleri içinde değerlendirebilirsiniz.

9) Azerbaycan Kebabı

Azerbaycan’ın birçok porsiyon şeklinde kebap veya şiş kebabı çeşidi vardır. Bu kebaplar, farklı türlerde marine edilmiş kıyma veya doğranmış et, balık veya tavuktan yapılır. 

Daha sonra çeşitli sebzeler et parçalarıyla eşleştirilir ve ardından tüm malzemeler şişlere geçirilir. Son olarak kebaplar açık ateşte kızartılır. Sonuç olarak, Azerbaycan kebabının derin, kavrulmuş lezzete ortaya çıkar. 

Lavaş ve doğranmış soğanla birlikte tüketilir. Lüle kebabı en popüler kebap seçeneklerinden biridir. Bu kıyılmış kuzu kebabı limon, tuz, baharat ve otlarla karıştırılır. 

Türkiye’de de oldukça popüler olan kebaba oldukça benzemektedir. Ancak her yörenin hazırlayış biçimi farklı olduğundan tadında da bir farklılık mevcuttur. 

10) Düşbere

Düşbere, kıyma ve baharatlarla doldurulmuş, et suyunda pişirilmiş küçük hamur köfteleridir. Birçok ülkede buna benzer olarak yemek çeşitleri vardır. Düşbere küçük formlarıyla bilinir. Köftelerin her biri elle dikkatlice küçük şapka benzeri şekillerde kalıplanır. 

Düşbere ile birlikte genellikle ezilmiş sarımsak, sirke, kuru nane veya yoğurt servis edilir. Bakü’de insanlar genellikle kaşıklarına sığdırabildikleri kadar çok Düşbere sığdırmaya çalışmak için birbirlerine meydan okuyabilirler. Azerbaycan’ın ünlenmiş ve yoğun bir şekilde tercih edilen nadide yemeklerinden biridir.

11) Kefli Beçe

Kefli Beçe, Azerbaycan mutfağının, özellikle de Nahcivan’ın çok sevilen yemeklerinden olan eşsiz bir lezzettir. Tavuk şarapta marine edildiği için halk arasında yaygın bir şekilde ‘sarhoş tavuk’ olarak da duyabilirsiniz.

 Basit bir yemek olmasıyla birlikte harika bir tada sahiptir. Yemek, tavuğun küp küp doğradıktan sonra bir tavada tereyağı ile kızarana kadar pişirilmesi ile hazırlanmaktadır. Ardından kapağını kapatılıp ve kısık ateşte bir süre pişirilir. 

Şarap en son eklenir ve yaklaşık 3 dakika boyunca şarabın içinde karıştırılır. Kefli Beçe, mangal salatası, ekmek ve bir kadeh beyaz şarap ile mükemmel uyum sağlar. Lezzetli bir Azeri yemeğidir ve kesinlikle evde yapmayı deneyebilir ya da Azerbaycan’a gittiğiniz de deneyebilirsiniz.

12) Reçel Çeşitleri

“Reçel Ülkesi” olarak bilinen Azerbaycan hazırladığı reçeller ve çeşitleri neredeyse Azerbaycan’da her yerde görebilirsiniz. Azeri mutfağında ceviz, karpuz ve hatta gül yaprakları gibi hemen her şeyden reçel yapılmaktadır. Reçel, meyvelerin yetiştiği yere göre ve bölgeden bölgeye değişir. Azeriler her yaz, kış boyunca yetecek kadar reçel yapabilmek için büyük miktarlarda meyve ve şeker satın almaktadırlar. 

En popüler reçeller arasında karpuz, erik, ahududu, dut, armut, şeftali, kavun, incir, çilek ve kirazdan bulunmaktadır. Belki bölgesel olsa da üzüm, kabak ve nardan da reçel yapılabilir. Bademle doldurulmuş kayısı konserveleri bulabilirsiniz. Patlıcan bile reçel için bir temel olarak kullanılabilir. Bir başka reçel türü de Azerice’de “Jannat Almasi” olarak adlandırılan Cennet Elmasından yapılır. Bu küçük meyvenin bizde Trabzon hurması ya da cennet hurması olarak bilinmektedir. 

Diğer bir reçel türü karpuz reçelidir. Bu reçel karpuz kabuğundan yapılmaktadır. Azerbaycan’da karpuz reçeli ayrı bir öneme sahiptir. Bir Azeri evini ziyaret ederseniz, şüphesiz siyah çayla birlikte ev yapımı reçel ikram edilecektir. 

Çay servis edildiğinde, Azerilerin şeker ikram etmesinin nadir olduğunu keşfedeceksiniz. Bunun yerine reçel ikram etme olasılıkları daha yüksektir. İnsanlar genellikle küçük bir kaşık dolusu reçel yiyip ardından çayı reçelin içinden yudumlarlar.