Yerebatan Sarnıcı, tarihi asırlar öncesine dayanan görkemli bir yapıdır. Bazilika Sarnıcı olarak da bilinen Yerebatan Sarnıcı İngilizce’de Basilica Cistern adıyla biliniyor.
Yapı, Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından şehrin su ihtiyacını karşılamak amacıyla yaptırılmıştır. Yapının içerisinde suyun içinden yükselen art arda sıralanmış onlarca mermer sütun bulunmaktadır. Bu özelliği dolayısıyla sarnıç halk arasında Yerebatan Sarayı olarak da bilinir. Peki Yerebatan Sarnıcı hangi ilimizdedir?
İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştirilen restorasyonun ardından tarihi yapıyı ziyaret etmek isteyen yerli ve yabancı pek çok kişi Yerebatan sarnıcı nerededir sorusuna cevap arıyor.
Avrupa Kıtası’nda bulunan Yerebatan Sarnıcı İstanbul’a bağlı Fatih ilçesinde yer alıyor. Sarnıç, tarihin en görkemli yapılarından olan Ayasofya’nın hemen güneybatısında bulunmaktadır.
Toplu ulaşım olanaklarına oldukça yakın bir lokasyonda konumlanan Yerebatan Sarnıcı, İstanbul Havalimanı’na ise 53 km uzaklıkta yer alıyor.
İçindekiler
Yerebatan Sarnıcı’nın Mimari Özellikleri
Öncelikle merak edenler için Yerebatan Sarnıcı nedir sorusunu cevaplayalım. Bizans İmparatorluğu’nun başkenti İstanbul’da bulunan Yerebatan Sarnıcı imparatorların ikamet ettiği sarayın ve çevresinde yaşayanların su ihtiyacını karşılaması amacıyla inşa ettirilmiş bir yapıdır.
9800 metrekarelik bir alanı kaplayan dikdörtgen biçimindeki bu sarnıç 140 metre uzunluğunda ve 70 metre genişliğindedir. Sarnıcın içerisinde 336 sütun bulunmaktadır. 9 metre yüksekliğindeki bu sütunların her birisinin arasında 4,8 metre mesafe vardır. Sarnıçta bulunan sütunlar her birisinde 28 adet 12 sıra halinde dikilmiştir.
Sütunlar üzerinde gerçekleştirilen tarihleme çalışmaları bu sütunların daha eski yapılardan toplanan mermerlerin yontulmasıyla inşa edildiğini ortaya çıkarmıştır.
Sütunlarla alakalı dikkat çeken mimari özelliklerden bir diğeri ise sanatsal yapısıdır. Sütunların başlıkları Corinth ve Dor üsluplarıyla işlenmiştir.
Neredeyse bin yıl boyunca Bizans İmparatorluğu’nun su ihtiyacını karşılayan Yerebatan Sarnıcı, İstanbul’un fethiyle birlikte Topkapı Sarayı’nın su ihtiyacını karşılamak amacıyla da kullanılmıştır. Haydi şimdi de bu tarihi yapının efsanevi hikayesine bir göz atalım.
Yerebatan Sarnıcı Hikayesi
Anadolu’daki birçok tarihi yapının hikayesi Yunan mitolojisine ait efsanevi karakterlerle özdeşleşmiştir. İstanbul’da bulunan Yerebatan Sarnıcı da doğaüstü bir yaratık olan Medusa ile ilişkilendirilen bir yapıdır.
Efsanenin ortaya çıkma nedeni ise yapının kuzeybatısındaki köşelerinde bulunan sütunların altında kaide olarak iki Medusa başının kullanılmış olmasıdır. Bu sebepten dolayı bu efsanevi hikaye Yerebatan Sarnıcı Medusa Başının Sırrı adıyla anlatılmaktadır.
Efsane Yunan mitolojisindeki önemli karakterlerden Athena, Perseus ve Medusa üçgeninde geçmektedir. Athena Yunan deniz tanrısı Poseidon’a aşıktır. Poseidon ise genç ve güzel Medusa’yı Athena’nın tapınağında görünce ona aşık olur. Medusa’nın güzelliğini kıskanan Athena da onun saçlarını korkunç yılanlara çevirir ve yüzüne bakan herkesin taşa dönmesine neden olacak bir büyü ile lanetler. Athena bununla da yetinmez. Medusa’yı öldürmesi için üvey kardeşi Perseus’u görevlendirir. Perseus Medusa’yı öldürüp başını keser. Ancak lanet o kadar kuvvetlidir ki Medusa’nın kesik başına bakanlar bile taşa dönüşmeye devam eder.
Perseus olağanüstü bir güce sahip Medusa’nın başı elinde savaşlardan savaşlara koşar ve büyük bir fatih haline gelir. İşte Yerebatan Sarnıcı’nda bulunan iki Medusa başının sırrı da bu hikayeye dayanmaktadır. Bizans bu efsaneden ilham alarak birçok yapıda fetihlerini şereflendirmek adına Medusa başını sembol olarak kullanmaya başlar.
Yerebatan Sarnıcı’na Nasıl Gidilir?
Yerebatan Sarnıcı Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan dünyanın en eski şehirlerinden İstanbul’da yer almaktadır. Asırları deviren ve her sene milyonlarca turistin ziyaret ettiği bu tarihi yapı İstanbul’un Eski Şehir veya Tarihi Yarımada denilen kısmında bulunuyor. Şehrin göbeğinde konumlanan Yerebatan Sarnıcı’na ulaşım sağlamak da oldukça kolaydır.
Yapıyı görmek için uçakla şehir dışından gelecekseniz tek yapmanız gereken uçaktan iner inmez İstanbul Havaalanı-Sultanahmet hattında sefer yapan Havaist otobüslerinden birisine binmek. Bu hattın sefer süresi trafiksiz bir günde ortalama bir buçuk saat. Havaist yolcu otobüsleriyle seyahat edecek her yolcunun 30 kg kadar bagaj hakkı bulunduğunu da belirtelim.
Yerebatan Sarnıcı’nı şehir dışından görmeye gelecek ziyaretçiler için alternatif bir ulaşım yöntemi de Alibeyköy Cep Otogarı’na sefer düzenleyen otobüsleri kullanmaktır. Şu anda hizmet veren T5 tramvay hattı Alibeyköy Cep Otogarı-Cibali arasında yolcu taşımakta. Ancak bu hat 30 Ağustos 2023 tarihinde Eminönü’ne kadar uzatılmış olacak. Hattın son durağı olması planlanan Eminönü’nden Yerebatan Sarnıcı’na ise 20 dakika yürüyerek varabilmeniz mümkün. Ancak bu mesafe arasında yürürken Mısır Çarşısı’na veya Kapalı Çarşı’ya girerseniz zamanın nasıl akıp geçtiği tamamen aklınızdan çıkabilir.
İstanbul Yerebatan Sarnıcı’na şehrin diğer noktalarından ulaşım sağlamak da oldukça kolaydır. Yerebatan Sarnıcı’na şehir içinden ulaşım sağlamak için en kısa yol Kabataş ve Bağcılar arasında sefer yapan T1 tramvay hattını kullanmaktır. Sultanahmet durağında indikten sonra Yerebatan Sarnıcı’na varmak ise sadece 5 dakika sürmektedir.
Sultanahmet’e gelmişken bölgede Yerebatan Sarnıcı dışında ziyaret edebileceğiniz pek çok turistik ve tarihi mekanın da bulunduğunu bilmenizde fayda var. Topkapı Sarayı, Ayasofya Müzesi, Sultanahmet Camii, Çemberlitaş ve Tarihi Hipodrom Yerebatan Sarnıcı’na sadece birkaç dakikalık yürüme mesafesinde yer alan diğer önemli turistik mekanlarından bazıları.
Yerebatan Sarnıcı Giriş Ücreti 2023
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yerebatan Sarnıcı ücretlerinde 3 farklı tarife uygulamaktadır:
- Birinci tip tarifede yerli ziyaretçiler 50 Türk Lirası
- İkinci tip tarifede yabancı turistler 190 Türk Lirası
- Üçüncü tip tarife ise öğrenci ve öğretmenler 20 Türk Lirası olarak ücretlendiriliyor.
Giriş ücretlerinde dövizle ödeme kabul edilmiyor. Ancak kredi ve banka kartıyla ödeme gerçekleştirebilmek mümkün. Sarnıcı ziyaret etmek isteyenler giriş biletlerini önceden Passo platformundan satın alabiliyor.
Yerebatan Sarnıcı’na girişlerle alakalı ufak bir hatırlatma yapmakta da fayda var. Tesis Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet göstermiyor. Dolayısıyla Yerebatan Sarnıcı’na girişlerde müzekart kabul edilmiyor.
Peki Yerebatan Sarnıcı açık mı? 2022 senesinde kapılarını yeniden ziyaretçilerine açan Yerebatan Sarnıcı restorasyon çalışmaları nedeniyle 4 senedir kapalıydı. Asırları deviren bu tarihi yapıyı gözleriyle görmek isteyen yerli ve yabancı turistler Yerebatan Sarnıcı’nı haftanın her günü 09.00 ile 19.00 arasında ziyaret edebilir.
Tarihi yapıda gerçekleştirilen restorasyon çalışmalarından da biraz bahsedelim. Çalışmalar sayesinde ciddi çökme tehlikesi bulunan tarihi yapıyı ayakta tutan sütunlar ve kolonlar güçlendirildi. Aynı zamanda yağmurlu havalarda su sızdıran tavana yalıtım uygulaması da gerçekleştirildi. Yapıda bulunan betonarme platform ise daha modern bir platformla değiştirildi. Restorasyon neticesinde ziyaretler için yeniden uygun ve güvenli hale getirilen Yerebatan Sarnıcı 22 Temmuz 2022’de kapılarını ziyaretçilerine tekrar açtı. Açılışa özel olarak hazırlanan mapping gösterimleri 1 ay boyunca devam etti.
