Geçmişte tüccarların uğrak liman şehirlerinden biri olan Aydın’ın yöresel mutfağında Yunan ve İtalyan mutfaklarından izlere rastlamak mümkün.
Zeytinyağlı yemeklerin başrolde olduğu Aydın mutfağında hamur işlerinin ve kırmızı etin de yadsınmaz bir yeri var.
Aydın denilince eminim pek çoğumuzun aklına yol üstü lezzet durağı diyebileceğimiz Ortaklar’daki çöp şişçiler ve Çine köftesi geliyordur. Ancak Ege Deniz’i kıyısındaki ilimiz Aydın mutfaklarında balık ve deniz ürünleri de sıkça pişiriliyor.
Ama biz bu yazıda ızgara balık ve klasik deniz ürünleri yerine daha geleneksel, daha yöresel lezzetleri kaleme aldık.
Aydın’ın Yöresel Yemekleri
Aydın Kahvaltı Mekanları
1) Isırgan otu böreği
Malum Ege demek tazecik otlarla yapılmış envaiçeşit yemek demek. İşte Aydın’ın ısırgan otlu incecik hamurlu nefis böreği de o efsane lezzetlerden biri.
Üzeri nar gibi kızarmış arası bol ısırgan otlu sıcacık bir dilim börek ile güne başlamaktan daha lezzetli ne olabilir ki…
2) Çingene salatası
Aydın’ın en sevilen kahvaltı alternatiflerinden biri de çingene salatası.
Her mutfakta farklı dokunuşlar yapılsa da çingene salatasının olmazsa olmazları arasında çökelek peyniri, domates, biber, yeşillikler ve tabii ki sızma zeytinyağı var.
Sofra başında uzun uzun oturulan, çeşidi bol kahvaltıları tercih etmeyenlerdenseniz çingene salatası tam siz göre.
Aydın Yemekleri
3) Zeytinyağlı yer elması
Aydın mutfağında sebze severlerin karşı koyamayacağı pek çok yemek var. Zeytinyağlı yer elması da onlardan biri.
Sarımsak, kekik ve Ege’nin mis gibi sızma zeytinyağı ile hazırlanan özel bir sosla harmanlanan yer elması fırında pişiriliyor.
Hem hafif hem de lezzetli bir zeytinyağlı olan yer elması Aydınlıların favori sebze yemeklerinden biri.
4) Koruk ekşili bamya
Ekşili zeytinyağlıları ile dikkat çeken Aydın’ın en sevilen lezzetlerinden biri de koruk ekşili bamya. Peki nedir bu koruk diyecek olursanız koruk, olgunlaşmamış üzüme deniyor.
Bu üzümden elde edilen özel ekşi su da yemeklerinde limon kullanmayı sevmeyen Egelilerin favorisi.
Bamya sevmiyorsanız bile nohutlu koruk ekşili bamyaya mutlaka bir şans verin derim. Emin olun pişman olmayacaksınız.
5) Mantar kavurması
Vejetaryen beslenenlerin en sevdiği sebzelerden biri olan mantar, Aydın mutfaklarında da kendine sıkça yer buluyor.
Tercihe göre soğanlı ya da soğansız olarak yapılan mantar kavurması Aydın sofralarında genellikle meze ya da ana yemeklerin eşlikçisi olarak yer alıyor.
Mantar seviyorsanız Aydın’a gittiğinizde en güzelinden bir mantar kavurma yemeden dönmeyin derim.
6) Zeytinyağlı kuru börülce
Zeytinyağlıları ile meşhur Ege’nin en sevilen lezzetlerinden biri de Aydın’ın zeytinyağlı kuru börülcesi.
Halk arasında karnıkara da denilen kuru börülceyi daha önce denemediyseniz Aydın’a yolunuz düştüğünde mutlaka deneyin derim.
Eğer acı seviyorsanız kuru fasulye, nohut gibi bakliyatlarla aynı usulde pişirilen zeytinyağlı kuru börülceyi mutlaka acılı denemenizi öneririm.
7) Arapsaçı kavurması
Ege’nin en sevilen otlarından biri de arapsaçı. Sade tüketildiğinde hafif buruk bir tadı olsa da farklı yöntemlerle tatlandırılan arapsaçı, Aydın mutfaklarında bambaşka bir hale bürünüyor.
İşte arapsaçı kavurması da o bambaşka lezzetlerden biri. İncecik doğranan arapsaçı soğan ve sarımsakla birlikte kavuruluyor. Ardından üzerine yumurta kırılıp afiyetle yeniyor.
Özellikle sıcak yaz aylarında sofralarda kendine sıkça yer bulan arapsaçı kavurmasından mutlaka tadın derim.
8) Şevket-i bostan
Her ne kadar şevket-i bostan denilince akıllara ilk İzmir yemekleri gelse de Aydın mutfaklarında da en sık pişirilen otlardan biri şevket-i bostan.
Özellikle kuzu eti ile yapılan şevket-i bostan yemeğinin tadı tek kelimeyle efsane.
9) Nohutlu kereviz
Ege mutfağı demek bol sebzeli yemekler demek. İşte Aydın’ın nohutlu kerevizi de kereviz sevmeyeni bile kendine hayran bıracak muhteşem bir lezzet.
Tercihe göre et ya da kıyma ile yapılıyor ancak bence sadece nohutlu hali bile bir efsane.
Aydın’a giderseniz hemen hemen her esnaf lokantasında bulabileceğiniz bu nefis lezzetten kendinizi mahrum bırakmayın derim.
10) Çine köftesi
Her ilimizin kendine has bir köftesi olur da Aydın’ın olmaz mı?
Aydın’ın Çine ilçesinin az ekmekli bol yağlı köftesinden bir kere tattınız mı bağımlısı olabilirsiniz.
Bir de lezzet tüyosu verecek olursam Çine’nin lokum gibi köftesinin üzerine biraz da kimyon serperseniz tadına doyum olmuyor.
11) Çöp şiş
Aydın’ın coğrafi işaretli lezzetlerinden biri olan çöp şiş, bir yol üstü lezzeti olmaktan çok daha fazlası.
Yanında közlenmiş biber, domates ve soğanla birlikte sunulan mini mini çöp şişleri yemelere doyamayacaksınız, benden söylemesi.
12) Çıntar kızartma
Aydın’a ilk yağmurun düşmesi ile birlikte çam ağaçlarının altından çıkan çıntar mantarı, Aydın mutfaklarının en sevilen lezzetlerinden biri.
En çok kızartması sofralarda kendine yer bulsa da sotesinin ve tuzlu közlemesinin de tadı efsane.
13) Paşa böreği
Görünüş itibariyle Kayseri’nin yağlamasını andıran paşa böreği, geleneksel Aydın mutfağının en sevilen lezzetlerinden biri.
Yuvarlak hamurlar, aralarına kıymalı dolmalık fıstıklı bir harç yayılarak üst üste diziliyor. Son katın üzerine ise sarımsaklı yoğurt ve biberli tereyağı gezdiriliyor.
Yazarken bile insanın canını çektiren paşa böreğinden tatmadan Aydın’dan ayrılmayın.
14) Acılı güveç
Kim hayır diyebilir ki mis gibi bir tabak kuru fasulyeye, hele bir de güveçte pişmişse ve de hafif acılıysa.
Aydın’da özellikle kalabalık akşam sofralarının en sevilen lezzetlerinden biri güveçte pişen etli, domatesli ağızda dağılan acılı kuru fasulye.
Ama kalabalık akşam sofrası dediysem sadece evlerde pişiyor sanmayın. Aydın’da pek çok restoranda ve esnaf lokantasında acılı güveç bulabilirsiniz.
15) Lok Lok Pilavı
Lok lok pilavı ya da nam-ı diğer bolama pilavı, Aydın mutfağının en sevilen lezzetlerinden biri.
Özellikle Kuşadası’nda sofralarda kendine sıkça yer bulan lok lok pilavı, pirinci, et, nohut, arpacık soğanı ve sarımsakla buluşturuyor.
Siz de öğünü tek çeşit yemekle tamamlamayı sevenlerdenseniz lok lok pilavı tam size göre.
Söylemeden de geçmek olmaz lok lok pilavı genellikle evlerde yapılıyor olsa da esnaf lokantalarında denk gelme ihtimaliniz çok yüksek, mutlaka bakın derim.
Aydın Tatlıları
1) Tahinli pide
Tahin, ceviz ve hamurun efsane buluşmasından doğan Aydın’ın tahinli pidesinin kokusu bile iştah kabartmaya yetiyor.
Aydın’a giderseniz yanında bir bardak taze demlenmiş çayla fırından yeni çıkmış tahinli pide ile keyif yapmayı ihmal etmeyin.
Son bir bilgi daha verecek olursam en güzel tahinli pide için istikametiniz Aydın’ın Söke, Nazilli ve Yenipazar ilçelerinden biri olsun.
2) Pelvize tatlısı
Ana malzemeleri su ve nişasta olan pelvize tatlısına son dokunuş karanfil ve cevizle yapılıyor.
Genellikle Yenipazar ilçesinde sıkça pişirilen pelvize tatlısı özellikle hafif tatlı sevenlerin favorilerinden. Denk gelirseniz mutlaka tadın derim.
3) Kabak tatlısı
İncecik dilimlenen kabaklar, bol cevizli ve tahinli olarak servis ediliyor. Aydın’ın kabak tatlısını bu kadar özel kılan ise sadece Aydın’da yetişen kabaklarla yapılıyor olması.
Aydın’ın nefis kabak tatlısından yemeden kabak tatlısı yedim demeyin.
Aydın’a giderseniz zeytininden, mis gibi sızma zeytinyağından, baldan tatlı incirinin hem kurusundan hem de tazesinden, cevizinden tatmadan ve almadan, otlarla yapılan farklı lezzetlerinden denemeden dönmeyin.
