Son yıllarda en çok konuşulan kavramlar arasında atıksız yaşam ve sadeleşmek ilk sıralarda yer alıyor. Hatta belki hatırlayanlarınız vardır Le Cordon Bleu ve Özyeğin Üniversitesi iş birliği ile düzenlenen ‘Gastronomi Trendleri Buluşması’nın 2019 yılındaki teması da ‘Atıksız Mutfak ve Sürdürülebilirlik’ olmuştu.
Aslında her şey karar vermekle başlıyor. Kendi kendinize yetmeye başladığınızda en azından buna karar verdiğinizde atıksız yaşam için en önemli adımı atmış oluyorsunuz. Ancak atıksız mutfak ve sürdürülebilirlik kavramları bütünsel bir yaklaşımla ele alındığında çok daha geniş kitlelere ulaşan sonuçlar elde etmek mümkün.
Üreticilerden şeflere, işletmecilerden seyahat acentelerine yeme içme ile bağlantısı olan tüm sektörler, sivil toplum kuruluşları atıksız mutfak ve sürdürülebilirlik adına bir adım atmaya başlarsa gıda israfının önüne geçmek çok daha kolay olabilir.
1) Alışveriş Listesi Oluşturun
Mutfak alışverişine çıkmadan önce liste oluşturmak hem ev ekonomisi hem de atıksız mutfak için atılabilecek en basit yöntem olmasına rağmen çok önemli bir adım.
Haftalık yemek planlamanızı yaparak alışverişe çıkarsanız sadece ihtiyacınız olanları alırsınız. Böylelikle hafta sonu geldiğinde elinize onlarca sebze meyve kalmamış olur.
2) Pişirme ve Saklama Yöntemlerinizi Değiştirin
Yemek pişirirken enerji tasarrufu sağlamak adına düdüklü tencere kullanmayı deneyebilirsiniz. Böylelikle yemekleriniz hem kısa sürede pişer hem de vitamin kaybını en aza indirmiş olursunuz.
Ertesi güne kalan yemeklerinizi ise plastik kaplar yerine cam kaplarla ya da geri dönüştürülebilir malzemelerle hazırlanan özel kaplarla dolaba kaldırabilirsiniz.
3) Kendi Kendinize Yetebileceğinizi Unutmayın
Bana sorarsanız atıksız bir yaşama başlamanın ilk adımı mutfakta başlıyor. Kendi yoğurdunuzu, ekmeğinizi yapmaya başlamak bile atıksız yaşama geçiş için büyük bir adım.
Ki pandemi sürecinde pek çoğumuz bu adımı attık bence. Şimdi önemli olan devamını getirmek.
4) Artanları ‘Atık’ Olarak Görmeyin
Atıksız mutfağın bir sonraki adımı ise yemek yaparken kullandığınız sebze meyveden maksimumda verim sağlamaya özen göstermek.
Mesela kabak dolması yapıyorsanız kabağın içlerini bir kenara ayıp yumurtalı kavurmasını ya da mücver yapabilirsiniz. Kabuklarından ise kaşkarikas yaparak kabağı sıfır atık mantığı ile değerlendirebilirsiniz.
5) Kalan Yemeklere İkinci Bir Şans Verin
Artan yemekleri ertesi güne yemek istemezseniz başka bir yemeğe dönüştürebilirsiniz. Mesela kalan ekmeklerden kruton ya da galeta unu, kalan keklerden ise fırında kurutarak harika biscottiler hazırlayabilirsiniz.
Artan sebze yemeklerini çorbaya, haşlanmış sebzeleri püreye, domatesin kabuklarını sosa, meyve kabuklarını reçele ya da kompostoya, biber çekirdeklerini ise baharata dönüştürebilirsiniz.
Tutmayan yoğurttan lor peyniri yapabilir kalan çiğ sebze meyvelerden ise detoks suları sıkabilirsiniz.
6) Kendi Sebzenizi Meyvenizi Yetiştirin
Kendi sebze meyvenizi yetiştirmek için kocaman bahçelere ihtiyacınız yok pek ala balkonlarınızda saksıda domates, biber, salatalık ya da çilek gibi sebze meyveler yetiştirebilirsiniz.
Kendi yetiştirdiğiniz sebzelerle bir şeyler pişirmenin keyfine bir kere vardınız mı hep devam ettirmek isteyeceğinize emin olabilirsiniz.
7) Kompost Yapın
Yumurta kabuğu, meyve çekirdekleri, sebze kabukları gibi değerlendiremediğiniz atıkları ise kompost yaparak geri dönüştürebilir, doğaya geri kazandırabilirsiniz.
Farklı atıkların bir araya getirilmesi ile kolayca yapılabilen kompostunuzu sonrasında sebze meyve yetiştirirken gübre olarak kullanabilirsiniz.
8) Geri Dönüşümü Mutfaklarınıza Taşıyın
Atıksız mutfak demek elbette sadece meyve sebzelerin her parçasını değerlendirmek değil. Mutfağın her alanında tasarrufa ve geri dönüşüme özen göstermek demek.
Mesela fazla su israfının önüne geçmek adına sebze ve meyvelerinizi yıkarken kullandığınız suyu biriktirip çiçeklerinizi sulayabilirsiniz, plastik saklama kapları yerine cam kaplar kullanabilir, pazar market alışverişlerinizde plastik poşetler yerine file ya da bez çantalar kullanabilirsiniz.
9) Paylaşmanın Keyfine Varın
Diyelim ki o haftalık listenizi hazırlayamadan alışverişe çıktınız ve ihtiyacınızdan çok daha fazlasını aldınız.
Tüketemediğiniz sebzelerinizle nefis tarifler hazırlayıp komşularınızla ya da arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz. Hem ne derler bilirsiniz paylaşmak mutluluktur.
