Yeni bir şehri keşfe çıktığımızda ilgimizi en çok çeken şeylerden birisi olur mimari. Mimarlar tasarladıkları muazzam yapılar ile kentin dokusunu özgün bir hale getirir. İşte bu yüzden her yıl milyonlarca insan ünlü mimarların eşsiz eserlerini görebilmek için bu güzel yerlere seyahat ederler.
Bizler de şehirlerimizi baştan yaratan ülkemizin en iyi mimarlarını sizler için derledik.
Türkiye’nin En İyi Mimarları
Mimar Sinan
Koca Sinan lakabı bile Mimar Sinan’ın ne kadar büyük bir mimar olduğunu anlatmaya yetmiyor aslında.
1488 yılında doğduğu düşünülen Sinan, Padişah Yavuz Sultan Selim döneminde devşirme olarak İstanbul’a getirilerek Yeniçeri Ocağı’na alınmış.
Osmanlı Devleti’nde başmimar olarak hizmet veren Sinan, bu süre zarfında 93 cami, 52 mescit, 56 medrese, 7 darül-kurra (medreselerde kuran okunan yer), 20 türbe, 17 imarethane, 3 darüşşifa (hastane), 5 su yolu, 8 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen ve 48 de hamam olmak üzere toplam 410 eser inşa etmiş.
Kendisinin ustalık eseri olarak nitelendirdiği Edirne’deki Selimiye Camii, Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.
Mimar Sinan sadece ülkemizin değil dünyanın da en iyi mimarları arasında bulunuyor.
Bu ünlü mimarımızın anısına 1976 yılında Uluslararası Astronomi Birliği tarafından Merkür gezegenindeki bir kratere “Sinan Krateri” ismi verilmiş.
Balyan Ailesi
Osmanlı İmparatorluğu’nda saray mimarı olarak hizmet veren Ermeni bir aile Balyanlar.
Ailenin ilk saray mimarı olan Kirkor “Amira” Balyan’ın başlıca eserleri arasında Beylerbeyi Sarayı ve Selimiye Kışlası bulunuyor. Amira sıfatı Ermeni cemaatinden memuriyette yüksek yerlere gelen kişilere verilen bir unvanmış.
Kardeşi Senekerim Balyan, birçok projede Kirkor ile birlikte çalışmış ve biraz arka planda kalmış.
Kirkor’un oğlu olan Garabet “Amira” Balyan ise ikinci kuşak Balyanların en önemlisi olarak biliniyor. 2. Mahmut ve 1. Abdülmecit döneminde hizmet veren mimarın en önemli eseri oğlu Nigoğos Balyan ile beraber inşa ettikleri Dolmabahçe Sarayı.
Üçüncü kuşak Balyanlar arasında öne çıkan Sarkis Balyan’a Sultan Abdülhamid tarafından “Sermimar-ı Devlet” unvanı verilmiş.
Balyanlar, Osmanlı mimarisi ile Batı ve Türk mimarlık sanatını sentezleyerek “Türk Barok Mimarisi” üslubunu yaratan kişiler olarak biliniyor.
Mimar Kemaleddin Bey
Tasarlamış olduğu Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası ile birlikte fotoğrafı 20 TL’lik banknotun arkasında bulunan Mimar Kemaleddin, Birinci Ulusal Mimarlık Akımı’nın önde gelen isimlerinden.
1870’te İstanbul’da doğan Kemaleddin Bey 1895 yılında mimarlık eğitimini geliştirmesi için devlet bursuyla Almanya’ya gönderilmiş.
1900 yılında İstanbul’a dönen mimar Hendese-i Mülkiye Mektebi’nde (günümüzde İstanbul Teknik Üniversitesi) öğretim üyeliği yapmaya devam etmiş.
Mimar Kemaleddin Bey 1908 yılında “Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti” ismi ile bu mesleklerin ülkemizdeki ilk meslek odasını kurmuş.
Tayyare Apartmanı ve Ankara Palası gibi ünlü yapıtları bulunan Mimar Kemaleddin Bey, Osmanlı mimarisinin ilkelerini inceleyerek kendi mimari üslubunu şekillendirmiş.
Ayrıca ulusal mimari konusunda düşünceler geliştiren mimar, 1927 yılında Ankara’da beyin kanaması sonucu vefat etmiş.
Vedat Tek
Mimar Kemaleddin ile birlikte Ulusal Mimarlık Akımı’nın önde gelen isimlerinden birisi olan Vedat Tek, Türkiye’nin resmi eğitim gören ilk mimarı olarak biliniyor.
Vedat Tek, şair ve bestekar Leyla Saz Hanım ile ünlü vezir Giritli Sırrı Paşa’nın oğlu olarak 1873 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiş.
Orta öğrenimini Mekteb-i Sultani’de (günümüzde Galatasaray Lisesi) aldıktan sonra eğitimine Fransa’da devam eden Tek, Paris Güzel Sanatlar Yüksekokulu’nun sınavına girmiş. 300 kişi arasından dokuzuncu olmayı başaran Vedat Tek, 1893 yılında ünlü mimar Moyaux’un atölyesinde mimarlık eğitimine başlamış.
Eğitimini tamamladıktan sonra ünlü ve geleneksel Roma Ödülü bursuna başvurmak isteyen Tek, yarışmaya Fransız olmadığı için kabul edilmemiş. 1895 yılında Fransa Devlet Başkanı’nın özel izniyle yarışmaya katılan Tek’in çalışması Légion d’Honneur (Onur Madalyası) nişanıyla ödüllendirilmiş.
Bir yıl Roma’da öğrenim gören Vedat Tek, 1897 yılında Türkiye’ye dönerek Sirkeci’de bir yazıhane açmış.
O günlerde mimarlık hizmeti genelde yabancılar tarafından verildiği için büro açmasına çok şaşırılan Vedat Tek, hayatı boyunca mimarlık mesleğinin Türkler tarafından da icra edilebileceğini göstermek için çok uğraşmış.
1925 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi’ndeki (günümüzde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) ilk Türk öğretim görevlisi olan Vedat Tek, Haydarpaşa İskelesi ve 2. TBMM Meclis Binası gibi başlıca eserleri bizlere armağan etmiş.
Ali Talat Bey
İsmi Ulusal Mimarlık Akımı ile anılan Ali Talat Bey, 1869 yılında Tokat’ta dünyaya gelmiş.
Erken yaşta ailesiyle birlikte İstanbul’a gelen Ali Talat Bey ilk ve ortaöğrenimini Eyüp Sultan İptidai Mektebi ve Kocamustafapaşa Askeri Rüştiyesi’nde almış.
Sonrasında Sanayi Nefise Mektebi’nin resim bölümüne başlayan Ali Talat, 1888-1895 yılları arasında Hendese-i Mülkiye Mektebi’nde okumuş.
Çeşitli devlet kurumlarda görev alan Ali Talat Bey, Evkaf Nezareti’nde çalışırken Mimar Kemaleddin Bey ile tanışmış. Bu iki ünlü mimar Fenni Mimari isimli değerli eseri hazırlamışlar.
Ali Talat Bey daha sonra “İnşaat ve İmalatta İşçilik” isminde dört ciltlik başka bir çalışmasını da yayımlamış.
Beşiktaş, Üsküdar ve Kuzguncuk İskelelerini tasarlayan mimar, 1922 yılında vefat etmiş.
Seyfi Arkan
Mustafa Kemal Atatürk’ün mimarı olarak tanınan Seyfi Arkan, 1904 yılında İstanbul’da doğmuş.
Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra Sanayi Nefise Mektebi’ne kaydolup mimarlık bölümünde öğrenim görmüş.
Yukarıda bahsettiğimiz mimar Vedat Tek’in atölyesine katılıp birincilikle bitiren Arkan, akademiden mezun olduktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı’nın birinciler arasında açtığı Çanakkale Şehitleri Abidesi Yarışması’nı kazanarak eğitim almak için Almanya’ya gönderilmiş.
Fransa ve Almanya’da bir süre geçirdikten sonra yurda dönen Arkan, Güzel Sanatlar Akademisi’nin Şehircilik Bölümü’ne öğretim üyesi olarak atanmış.
Seyfi Arkan’ın projesi 1933-1934 yıllarında düzenlenen Çankaya Hariciye Köşkü Yarışması’nda birinci olmuş.
Florya Deniz Köşkü, Genel Sekreterlik, Yaverlik ve Başbakanlık Köşkleri gibi yapıların mimarı olan Arkan, 1966 yılında hayata gözlerini yummuş.
Ünlü şair Yahya Kemal Beyatlı’nın Seyfi Arkan için yazdığı dizeler ünlü mimarın önemini vurgular nitelikte:
“El atsa, bir lahzada çölleri abad eder,
Her işinde münkesirdir, bin kalbi birden şadeder,
Öyle bir insan ki, işlerken düşünmez kârını,
Arkan adında buldu memleket imarını.”
Sedad Hakkı Eldem
Cumhuriyet Dönemi’nin en ünlü mimarlarından olan Sedad Hakkı Eldem, 1908 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiş.
Babası diplomat olduğunu için çocukluk ve gençlik yıllarını Cenevre, Münih ve Zürih olmak üzere Avrupa’nın çeşitli kentlerinde geçiren Eldem, ilköğrenimini Fransızca görmüş.
Lise eğitimini Almanya’da alan Sedad Hakkı Eldem, 1924 yılında ülkemize dönmüş ve Sanayi-i Nefise’de hocalık yapan mimar Vedat Tek ile tanışıklığı aracılığıyla bu okula kaydını yaptırmış.
Öğrencilik dönemini Guilio Mongeri’nin atölyesinde geçiren Eldem, 1928 yılında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi mimarlık bölümünü bitirmiş.
Devlet bursuyla üç yıllığına Avrupa’ya gönderilen Sedad Hakkı Eldem, Paris ve Berlin gibi şehirlerde yaşadıktan sonra 1930 yılında Güzel Sanatlar Akademisi’nden (eski Sanayi-i Nefise) gelen davet üzerine Türkiye’ye dönmüş.
Bir yandan akademide ders verirken kendi bürosunu açan mimar, 1986 yılında Uluslararası Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü kazanmış.
Turgut Cansever
“Bilge Mimar” olarak anılan Turgut Cansever, dünyada üç kez Ağa Han Mimarlık Ödülü almış olan tek mimar.
1921 yılında Antalya’da doğan Cansever, lise öğrenimini Galatasaray Lisesi’nde almış.
Turgut Cansever, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde mimarlık öğrenimi görmeye karar vermiş. Burada yazmış olduğu “Osmanlı ve Selçuklu Mimarisinde Sütun Başlıkları” isimli tezi ile Türkiye’deki ilk sanat tarihi doktora tezinin sahibi olmuş.
Sonrasında Fransa’ya giderek Avrupa’yı dolaşan Cansever, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden doçent unvanını almış.
Beyazıt Meydanı’nı tasarlayan mimarın başlıca eserleri arasında Ertegün Evi, Demir Tatil Köyü ve Türk Tarih Kurumu Binası bulunuyor.
Kent, imar, koruma alanlarında pek çok görev almış olan değerli mimar 2009 yılında dünyaya veda etmiş.
Emre Arolat
Ağa Han Ödülü başta olmak üzere çok sayıda ödül kazanmış olan Emre Arolat, 1963 yılında Ankara’da doğmuş.
Galatasaray Lisesi’nde okuyan Arolat öğrenimine Mimar Sinan Üniversitesi’nde devam etmiş.
1986-1987 yılları arasında Washington’da Metcalf ve ortaklarının mimarlık bürosunda çalışan Emre Arolat hem ulusal hem de uluslararası birçok ödülün sahibi olmuş.
1987’den 2004 yılına dek annesi Şaziment Arolat ve babası Neşet Arolat ile birlikte Arolat Mimarlık’ta tasarımcı ortak olarak çalışan Emre Arolat, 2004 yılında Gonca Paşolar ile birlikte EAA-Emre Arolat Architects firmasını kurmuş.
Mimar Sinan, Bilgi ve Erciyes Üniversitesi gibi öğretim kurumlarında mimarlık dersleri veren Arolat, 2012 yılında düzenlenen 1. İstanbul Tasarım Bienali’nde küratör olarak görev yapmış.
Türkiye’de Sancaklar Cami, Zorlu Center gibi tasarımlara imza atan Arolat’ın yurt dışında yürüttüğü çok sayıda projesi bulunuyor.
Emre Arolat kendisine “AR Awards for Emerging Architecture, Highly Commended” ödülünü kazandıran Dalaman Havalimanı projesini anlattığı isimli “Dalaman Havalimanı” isimli kitabı başta olmak üzere birçok kitabın sahibi.
Melkan Gürsel Tabanlıoğlu
Dördüncü cumhurbaşkanımız Cemal Gürsel’in torunu olan Melkan Gürsel Tabanlıoğlu, 1970 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiş.
Galatasaray Lisesi’nden mezun olduktan sonra eğitimine İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde devam eden Melkan Gürsel Tabanlıoğlu, Metropolitan Catalunya Politeknik Üniversitesi’nden yüksek lisans derecesini almış.
Mimar Hayati Tabanlıoğlu’nun oğlu mimar Murat Tabanlıoğlu ile evlenen Melkan Gürsel Tabanlıoğlu, Tabanlıoğlu Mimarlık’a ortak olarak katılmış.
2008 yılında “The European Centre for Architecture Art Design and Urban Studies” tarafından Avrupa’nın 40 yaş altındaki 40 mimarından birisi olarak seçilen Gürsel Tabanlıoğlu, hem yurt içinde hem de yurt dışında önemli projelere imza atıyor.
Mimarın başlıca projeleri arasında arasında İstanbul Modern, İstanbul Sapphire, Kazakistan’daki Astana Arena ve Amman’daki Officers Tower gibi yapılar bulunuyor.
Han Tümertekin
1958 yılında doğan Han Tümertekin, mimarlık eğitimini İstanbul Teknik Üniversitesi’nde almış.
Aynı üniversitede tarihsel koruma alanında yüksek lisans yapan Tümertekin, ulusal ve uluslararası ödüle layık görülen mimarlarımız arasında yer alıyor.
Mesleğini 1986 yılında İstanbul’da kurduğu Mimarlar ve Han Tümertekin Proje Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. çerçevesinde yürüten mimar ülkemiz başta olmak üzere Hollanda, Japonya, Kanada, Birleşik Krallık ve Fransa gibi ülkelerde çeşitli projelerde çalışmış.
Mimarlık öğrenimine de katkıda bulunan Tümertekin, 1992 yılından itibaren İstanbul Bilgi Üniversitesi Mimarlık Yüksek Lisans programının kurucusu ve yürütücüsü olarak çalışıyor.
Han Tümertekin aynı zamanda Harvard University Graduate School of Design, Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne ve Ecole Spéciale d’Architecture-Paris okullarında konuk öğretim üyeliği yapmış.
2004 yılında “B2 Evi” projesi ile Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü kazanan Han Tümertekin, 2008 yılından bu yana Ağa Han Mimarlık Ödülleri Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yapıyor.
Tümertekin’in çalışmaları 2007 yılında Harvard Üniversitesi Yayınları (Harvard University Press) tarafından monografi olarak yayınlanmış.
Melike Altınışık
2018 yılında Avrupa’nın en iyi 40 yaş altı 40 mimarından biri olarak seçilen Melike Altınışık, 1980 yılında Sakarya’da doğmuş.
İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’ni bölüm birincisi olarak bitiren Altınışık, Mimarlık ve Kentsel Tasarım üzerine yüksek lisans eğitimi almak için İngiltere’ye gitmiş.
Yüksek lisans final jürisinde tanıştığı dünyaca ünlü mimar Zaha Hadid ve Patrik Schumacher’in iş teklifi ile “Zaha Hadid Architects” (ZHA) ofisinde proje yürütücüsü olarak deneyim kazandıktan sonra ülkemize dönen Melike Altınışık, İstanbul Bilgi Üniversitesi Mimarlık Yüksek Lisans programı kadrosuna girmiş.
2013 yılında Melike Altınışık Architects’i (MAA) kurarak meslek hayatına devam eden mimarın ünlü yapıtları arasında Küçük Çamlıca Televizyon Kulesi ve Seul Robot Bilimi Müzesi bulunuyor.
Yukarıdaki listede yer alan mimarlar dışında Bünyamin Derman, Mehpare Evrenol, Enis Öncüoğlu, Zeynep Fadıllıoğlu, Selçuk Avcı, Nevzat Sayın, Hakan Demirel ve Ömer Selçuk Baz gibi isimler de ülkemizdeki başarılı mimarlar arasında bulunuyor.
Mimari güzellikler ile karşılaşacağınız keyifli bir gün dileklerimizle.
